Hekimin Haksız Fiil Sorumluluğu

Tort Liability of Physician

Ece SİNDEL

Günümüzde önem kazanmaya başlayan hasta hakları, hekim sorumlulukları ve dayanakları, karşılaşılan zorluklar, tıp bilimi ile birlikte hukuk bilgisinin değerlendirilmesi zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır.

Hekimlerin yaptıkları müdahaleler ile teşhis ve tedavi süresindeki tüm hukuki sorumlulukları, sınırları değerlendirilirken Hekimlerin ve hastanelerin çalışma alanları da önem taşımaktadır.

Hekimler; tüm tıbbi müdahaleleri sırasında tıp biliminin kabul ettiği tüm kurallara uymak, gerekli dikkat ve özeni göstermek zorundadırlar.

Hekimin sorumluluğu; mesleki sorumluluk, idari sorumluluk, hukuki sorumluluk ve cezai sorumluluk olarak ayrılmaktadır.

Hekimler, tıbbi müdahaleleri sırasında kurallara uymaz ve gerekli dikkat, özeni göstermezlerse; bu sorumluluklara göre ortaya çıkan zarardan sorumlu tutulurlar.

Ülkemizde; tıbbi müdahaleden doğan sorumluluğu düzenleyen ayrı özel bir yasa bulunmadığından; hekimler ve sağlık kuruluşlarının hukuki sorumlulukları sorumluluk hukukunun genel ilkelerine göre belirlenir.

Hekimlerin haksız fiil sorumluluğu da sorumluluklar arasında en önemli yeri kapsayan bir sorumluluk türüdür. Bu nedenle makale çalışmasında ayrıntılı olarak hekimlerin kamu hastanesinde ve özel hastanede ya da serbest çalışmalarına göre ortaya çıkabilecek haksız fiile dayalı hukuki sorumluluklar ile TBK’da yer alan ve önemli olan sebeplerin yarışması kavramı anlatılmak istenmiştir.

Tedavi Sözleşmesi, Malpraktis, Haksız Fiil, Sebeplerin Yarışması.

Patient rights, physicians’ responsibilities and justifications, difficulties met which came into prominence today necessitate evaluation of legal knowledge together with the medical science.

Also the study fields of physicians and hospitals have importance when evaluating the legal responsibilities, boundaries during the interventions, diagnosis and treatment processes of physicians.

Physicians are obliged to comply with all the rules accepted by the medical science and to exercise due diligence during the medical interventions.

The responsibilities of the physicians are divided as professional liability, administrative responsibility, legal responsibility and criminal liability.

If the physicians do not comply with the rules and exercise due diligence during the medical interventions, then they may be hold responsible from the damages arising from such responsibilities.

Since there is no other private law in our country organizing the responsibility arising from the medical interventions, legal liabilities of the physicians and health institutions are determined according to the basic principles of the liability law.

Tort liability of physicians is a type of responsibility taking the most important place amongst the responsibilities. Therefore legal responsibilities of the physicians those might arise on the basis of tort liability according to their working environment in public hospitals and private hospitals or private practice are pointed out in detail in this article.

The Treatment Contract, Malpractice, (Law) Tort, The Competition of Reasons.

Giriş

Hekimin hukuki sorumluluğunda; hekimle hasta arasındaki tedavi sözleşmesinden kaynaklanan sorumluluğu yanında haksız fiil sorumluluğu ve vekâletsiz iş görmeden dolayı sorumluluğu da ortaya çıkabilmektedir. Hekimlerin haksız fiil sorumluluğunda; tıbbi müdahalenin haksızlığı (eylemin hukuka aykırılığı), tıbbi müdahalede kusurlu davranılması, hastanın bir zararının doğmuş olması ve doktorun haksız eylemi ile hastanın zararı arasında illiyet bağının bulunması yanında; hekimin kusurunun incelenmesi, bunun ispatı büyük önem taşımaktadır.

I. Hekimin Hukuki Sorumluluğu

Sorumluluk; hukuka aykırı olarak meydana getirilen zararların üstlenilmesi zorunluluğudur. Sorumluluğa neden olanlar ise; kural olarak, tıbbi personelin veya ona bağlı olarak çalışan yardımcı personellerin bir şey yapmaları veya nadir olarak da yapmamalarıdır. Sorumluluğun; kusur sorumluluğu ve kusursuz sorumluluk olarak iki çeşidi vardır. Hekimin sorumluluğunda, kusur sorumluluğuna bağlı kalınmıştır. Hekimin sorumluluk hukukunun kapsamına, hem sözleşmeye dayalı sorumluluk hem haksız fiil nedeniyle sözleşme dışı sorumluluk girer; her iki halde de hekimin ve yardımcı personelinin sorumluluğu, kusura dayalı sorumluluktur. Hekim ile hasta arasındaki hukuki ilişki çeşidi, sorumluluk hukukunun açıklanması için çok önem taşır. Buna göre, hekimin hukuki sorumluluğu; sözleşmeden, haksız fiilden ya da vekâletsiz iş görmeden kaynaklanabilir.¹

Hekimin hukuki sorumluluğu, hasta ile aralarındaki ilişkinin özel bir ifadesi olan "borç ilişkisi" kavramını esas alır. Hekimin hukuki sorumluluğunun dayanağını da; tıbbi teşhisi ve müdahaleyi içeren tedavi/ hekimlik sözleşmesinin kapsamı ve sonuçları oluşturur. Tıbbi yardım ve müdahaleden doğan hukuki sorumluluğun belirlenmesi için öncelikle tıbbi yardımın verildiği yer, niteliği ve konumu ile hasta, doktor ve hastane ilişkilerinin hukuksal niteliğine bakılır. Taraflar arasındaki hukuki ilişkinin sözleşme ilişkisi mi haksız eylem ilişkisi mi, vekâletsiz iş görme ilişkisi mi olduğu ve sorumluluğun kime yöneltileceği de buna göre belirlenir.²