Yapı Kooperatiflerinin Tacir Sıfatı Olup Olmadığı Sorusu Bağlamında Yargıtay 15. Hukuk Dairesinin 15.9.2014 Tarih, 2014/2787 Esas ve 2014/5195 Karar Sayılı Kararının Eleştirisi

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 16. maddesinde “ticaret şirketleri” tüzel kişi tacir olarak kabul edilmiştir. Aynı Kanunun 124. maddesinde ise ticaret şirketleri sayma yolu ile belirlenmiş ve kooperatif şirketler de bu hükümde ticaret şirketi olarak zikredilmiştir. Kanunun açık hükmüne rağmen Yargıtay çeşitli kararlarında kooperatifin tacir olmadığına karar vermektedir. Hukukun asli kaynağı olan Kanun hükümleri göz ardı edilerek verilen bu kararlar hatalıdır. Çalışmamıza konu olan Yargıtay kararı hem kooperatiflerin tacir sıfatı; hem de uygulamada sıkça karıştırılan “ticari iş” ve “ticari dava” müesseseleri esas alınarak irdelenmiştir. Bu bakımından çalışmamızın uygulamaya ışık tutacağı kanaatindeyiz.

Kooperatif, Tüzel Kişi Tacir, Ticari Dava.

“Commercial companies” have been accepted as corporate persons in Article 16 of the Turkish Commercial Code with Code No. 6102. In the 124th article of the same Code, commercial companies have been determined by counting and cooperative companies are also mentioned in that provision as a commercial company. Despite the clear provision of the Code, Court of Appeal decides that the cooperatives are not merchant in various decisions. These decisions, by ignoring the provisions of Act (Code) which are primary source of law, are incorrect. The decision of Court of Appeal which is the subject of our study is examined both on the basis of the tradesman status of cooperatives and institutions of “commercial affair” and “commercial case” which are often lead to confusion in practice. In this regard, we believe that our study will contribute to the implementation.

Cooperative, Corporate Person, Commercial Case.

I. GİRİŞ

Mevzuatımızda yapı kooperatiflerinin tanımı yapılmamıştır. Ancak Yargıtay, 1995 tarihinde vermiş olduğu bir kararda¹, yapı kooperatiflerinin amacının ortakların belirli ekonomik yararlarını karşılıklı yardım dayanışma ve iyiniyet kuralları içerisinde sağlama ve konutu bulunmayan ortaklara bir konut yapmaktan ibaret olduğunu belirtmiştir. Bu açıklama çerçevesinde yapı kooperatiflerini, ortakların belirli ekonomik yararlarını karşılıklı yardım dayanışma ve iyi niyet kuralları içerisinde sağlama ve konutu bulunmayan ortaklara bir konut yapmaktan ibaret olan kooperatif şeklinde tanımlayabiliriz.

Yapı kooperatiflerine ilişkin olarak 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu uygulama bulacaktır. Bu düzenlemeler bakımından değerlendirme yapıldığında konut yapı kooperatiflerinin tacir olarak kabul edilmesi gerekir. Zira Türk Ticaret Kanunu m. 16/f. 1’e göre, ticaret şirketleri tüzel kişi tacir kabul edilmiş, ardından, ticaret şirketlerinin sayıldığı Türk Ticaret Kanunu m. 124/f. 2’de ise kooperatiflerin tacir olduğu belirtilmiştir. Hâl böyle olunca açık bir kanuni düzenleme karşısında yapı kooperatiflerinin tacir olarak kabul edilmesi gerekir. Yazarlar, bu makalede 6102 sayılı Kanun’un açık hükmü karşısında, Yargıtay’ın köklü içtihatlarına dayanarak, normlar hiyerarşisi başta olmak üzere yasama iradesinin de önüne geçecek şekilde bir karar verdiğini ileri sürmektedir. Konu güncel olup, eleştiriye de açık olduğundan incelenmeye layık görülmüştür².

Çalışmamızda öncelikle Yargıtay’ın kararı ortaya konulacak, daha sonra 6102 sayılı Kanun açısından kararın yerindeliği incelenecek, ardından 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümleri göz önüne alınmak suretiyle karara yönelik eleştiriler sıralanacaktır.