Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Mevduatta Zamanaşımı

Başak ŞİT İMAMOĞLU

Mevduat sözleşmesinde, bankanın iade yükümlülüğünün zamanaşımına uğraması hakkındaki Bankacılık Kanunu’nun 62. maddesi; teknik anlamda bir zamanaşımı hükmü olmayıp, Anayasa’nın 35. maddesine uygunluğu ve aranmayan mevduatın Hazine yerine, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na başkaca bir ilave süre tanınmaksızın intikal ettirilmesi nedeniyle menfaatler dengesine uygunluğu yönünden tartışmaya açıktır. Hükmün, mehaz Fransız hukukundaki gelişmeler dikkate alınarak gözden geçirilmesi önerilebilir. Uygulamada ortaya çıkan sorunlar ise mevduat sözleşmesinin sürekli bir borç ilişkisi niteliğinde olduğu ve bankanın iade borcunun sözleşmenin ifasına değil; tasfiyesine ilişkin bir borç olması nedeniyle ancak sözleşmenin sona ermesiyle muaccel olacağı dikkate alınarak giderilebilir. Bankanın, zamanaşımı savunması esas itibariyle alacağın zamanaşımına uğradığı değil; kendisine Kanunla yüklenen, sahipsiz mevduatı Fon’a aktarma yükümlülüğünün yerine getirilmiş olduğudur. Mevduat sözleşmesinden doğan iade yükümlülüğünü, başka bir kanuni yükümlülüğü nedeniyle ifa edemediğini savunan bankanın bunu kanıtlaması gerekir. Alacağını ispat etmiş olan mudi karşısında bankanın, defter ve belgelerini saklama süresinin dolmuş olduğu gerekçesiyle bunları imha ettiği şeklindeki savunması da, saklama süresi geçtikten sonra bankanın her türlü ispat yükünden kurtulduğu şeklinde değerlendirilemez.

Mevduat sözleşmesi, mevduatı iade borcu, zamanaşımı, sahipsiz mevduat, sürekli borç ilişkileri, tacirin defter ve belgelerini saklama yükümlülüğü.

Article 62 of the Banking Code, which sets forth the rule that deposit that has not been claimed by its owner is subject to prescription, is controversial since it may not be evaluated as in harmony with Art. 35 of the Constitution and with rights and benefits, while the money in dormant accounts is transferred to Savings Deposit Insurance Fund instead of Treasury. Art. 62 of the Banking Code should be reconsidered in the light of new developments in French law, which is the origin of the article. While solving the disputes arising from the implementation of the provision in question, the legal nature of deposit contract should be taken into account. If the legal nature of deposit contract is found in perdurable obligations and bank’s duty to return is considered as an obligation deriving from dissolution of contract not from its performance, the duty to return the money shall be due by the termination of contract. The burden of proof lies on the side of bank since its defense is, duty to return could not be performed due to another performed legal obligation -to transfer the money in dormant account to the Fund-. The expiration of record keeping period is irrelevant in such case to prove the performance of bank’s obligations.

Deposit contract, duty to return the money in deposit account, prescription, dormant accounts, perdurable obligations, merchant’s duty to record keeping.

I. SORUN

Bu çalışmada doktrin ve/veya yargı kararlarında hukuki niteliği itibariyle, usulsüz tevdi, tüketim ödüncü, vekalet sözleşmesine ilişkin unsurları barındırdığı ve bu nedenle bir karma sözleşme olduğu genellikle kabul edilen mevduat sözleşmesinde, bankanın iade yükümlülüğünün zamanaşımına uğraması hususu ile zamanaşımı def’i veya ödeme itirazında bulunan bankanın defter ve belgelerini saklama yükümlülüğünün on yıllık bir süre ile sınırlandırılmış olmasından kaynaklanan ispat sorunu üzerinde durulacaktır.

Yüksek Mahkeme’nin mevduatın zamanaşımına uğramasına ilişkin kararlarına konu olaylar incelendiğinde bunların ortak noktaları şu şekilde tespit edilebilir:

Mudi bakımından: Yargıtay kararlarına konu olayların tamamında, davacının elinde, banka tarafından sahteliği ileri sürülmemiş bir mevduat hesap cüzdanı bulunmaktadır. Böylelikle davacı, davalı bankada mevduat sahibi olduğu yönündeki iddiasını ispat etmiş kabul edilmektedir.