Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu

Liability of Real Property Owner

Asım KAYA

Taşınmaz maliki kusuru olsa da olmasa da vermiş olduğu zararlardan sorumludur. Bu sorumluluk türü bir tür kusursuz sorumluluktur. Taşınmaz malikine özel hukuk ve kamu hukukunda bazı sorumluluklar yüklenmiştir. Sorumluluğun doğması için hukuka aykırı bir fiil, bu fiilin neticesinde zarar ve bu ikisi arasında illiyet bağı olması şarttır. Ancak, taşkınlığın yerel adete uygun olması ve kaçınılmaz olması halinde hakim fedakarlığın denkleştirilmesi yoluna başvuracaktır. Hukuka aykırı fiil neticesinde zarar gören kişiler malik olabilecekleri gibi zilyette olabilirler. Açabilecekleri davalar ise maddi-manevi tazminat davası, eski halin yeniden tesisi veya tehlike varsa bu tehlikenin önlenmesi davalarıdır. Bu sorumluluk türünde kurtuluş kanıtı getirilememektedir. Sorumlu kişi sorumluluktan kurtulmak için, mücbir sebebi, üçüncü kişinin kusurunu veya zarar görenin ağır kusurunu ispatlamalıdır.

Taşınmaz Maliki, Sorumluluk, Kusursuz Sorumluluk, Taşkınlık, Zarar, İlliyet Bağı.

Real property owner is responsible for any damages that have given in although he is not culpable. This type of liability is a type of strict (absolute) liability. In public and private law some liabilities are burdened to real property owner. In order that the liability has been burdened, an unlawful act, a tort as a result of this act and casual connection between these two should exist. However, in case the encroachment is conformed with local custom and is inevitable, the judge will appeal to balance the sacrifice. As a result of unlawful acts, persons injured may be the owner or as well as the possessor. The cases that can be filed by injured persons are material and moral indemnities action, restitution in kind action and if there is a danger prevention of the danger action. To be discharged from the liability, the liable person is burdened to prove the force majeure, the third party’s fault or the severe fault of the injured.

Real Property Owner, Liability, Strict Liability, Encroachment, Damage, Casual Connection.

Giriş

Kusursuz sorumluluk türü istisnai olarak kanunda belirtilen hallerde başvurulan bir sorumluluk türüdür. Türk Medenî Kanunu da bazı durumlarda bu sorumluluk türünü benimsemiştir. Kusur sorumluluğunun uyuşmazlıkları çözmede yetersiz kalmasıyla, kusursuz sorumluluğun alanı genişlemiştir. Taşınmaz malikinin sorumluluğunda da kusursuz sorumluluğun benimsenmesine ihtiyaç duyulmuştur. Bir taşınmazın kullanımı sırasında komşu taşınmazlara karşı bir taşkınlığın meydana gelmesi ve bu taşkınlık sonucunda komşu taşınmazda bir zararın oluşmasıyla, taşınmaz malikinin kusursuz sorumluluğuna gidilebilecektir. Burada, zarara uğrayan taşınmaz maliki, zarara neden olan taşınmaz malikine karşı kusursuz sorumluluk hükümlerine göre başvurabilmekle birlikte, ayrıca kusurun varlığı halinde kusur sorumluluğuna da başvurabilecektir. Ancak, kusur sorumluluğunda ayrıca kusurun ispatı gerektiğinden, bu sorumluluk türüne pek fazla başvurulmadığı görülmektedir.

I. Taşınmaz Malikinin Sorumluluğunun Türk ve İsviçre Hukukunda Düzenlenişi

İsviçre Medenî Kanununda söz konusu düzenlemeye dayanak teşkil eden ön tasarının 679’uncu maddesinde konuyla ilgili olarak aynen şu ifade yer alıyordu; “herhangi bir kimse, taşınmaz malikinin mülkiyet hakkını aşkın kullanmasıyla zarara veya zarar tehlikesine maruz kalırsa, o, müdahalenin ortadan kaldırılmasını veya tehdit eden zarara karşı koruyucu önlemlerin alınmasını ve zararın tazminini talep edebilir.” İkinci fıkrada ise; “Mülkiyeti ve kişiliği koruyucu kamu hukuku niteliği taşıyan hükümler saklı tutulmuştur”¹ deniliyordu.