Ceza Muhakemesi Hukukunda İtiraz Kanun Yolu

Appeals Legal Remedies in Criminal Procedure Law

Bayram Volkan ALAN

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun olağan kanun yolları başlığı altında itiraz kanun yolu düzenlenmiştir. Böylece hâkim kararları ile kanunun öngördüğü hallerde mahkeme kararlarına karşı itiraz kanun yoluna başvurulabilmektedir. Bu çalışmada ilk olarak olağan kanun yolu olan itirazın tanımı yapılacak, akabinde itirazın konusu ve nedenleri incelenecektir. Son olarak ise itirazı inceleyecek olan merciinin hangisi olduğu belirlenip, itiraz sonucu verilecek kararlar üstünde durulacaktır.

Ceza Muhakemesi Hukuku, Olağan Kanun Yolları, İtiraz.

Criminal Procedure Code of the ordinary legal remedies are regulated under the laws of the road appeal. So where required by law to appeal the judge's decision, it may refer legal remedies against the court decision. In this study, the first to be made in the definition of objections to the usual remedies, but then the subject of the appeal and the reasons will be examined. Finally, what is the authority identified who will examine the appeal will focus on decisions taken objection results.

Criminal Procedure Law, Ordinary Legal Remedies, Appeals.

I. GİRİŞ

İlk derece mahkemesince verilen karar, muhakemenin kesin olarak sona erdiği anlamına gelmemekte; bundan sonra, denetim muhakemesi adını verdiğimiz yeni bir evre başlamaktadır.¹ Yargılama yapan makamların karar veya hükümlerinde hukuka aykırılıkların ve/veya hataların bulunması pek tabi ki kaçınılmazdır. Bu nedenle kararların denetim muhakemesi çerçevesinde incelenmeye açık olması, hukuk devleti ilkesinin bir gereğidir. Mahkemeler tarafından verilen (ara ve son) kararların hukuka aykırı olması durumunda, yapılan bu hukuka aykırılık nedeniyle bireylerin haklarının veya hukuken korunan yararlarının zarar görmesini engellemek için verilen kararın maddi ve/veya hukuksal açıdan bir kez daha aynı veya başka bir mahkeme tarafından incelenmesini sağlayan ve itiraz, temyiz, istinaf, olağanüstü itiraz, kanun yararına bozma ve yargılamanın yenilenmesi gibi çeşitleri bulunan hukuksal çarelere denetim muhakemesi (yasa yolu) denir.² Yargılama makamı tarafından verilen bir kararın hatalı ya da hukuka aykırı olduğu iddiası ile ortaya çıkan uyuşmazlığın çözülmesi amacıyla yargılama makamının önüne götürülmesi şeklindeki Hukuki çare³ “kanun yolu”na başvurma ya da “kanun yolu davası” olarak adlandırılır.⁴ Kanun yoluna başvurmak, hukuka uygun ve doğru kararlar vermek için önemli olduğu gibi sanık açısından bir hak olduğu kadar toplum için de bir teminattır.⁵

Denetim muhakemesi yoluna gidebilmek için bu yolun yasayla açıkça öngörülmüş olması gerekmektedir. Ceza mahkemesince verilen kararların üst derece mahkemesince incelenmesi yönündeki güvence, Anayasada değil, uluslararası sözleşmelerde yer almaktadır.⁶ Bu bağlamda, Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesi m.14/5 ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne ek 7 no.lu protokol m.2 ilk derece mahkemesi kararlarının üst derece mahkemesince incelenmesi yönünde bir güvence içermektedir.

Yargılama makamı kararları konusundaki uyuşmazlığı çözecek olan makam kural olarak uyuşmazlık hakkında karar veren makamdan başka bir makamdır. Buna “kanun yoluna başvurmanın aktarma veya devretme etkisi” denmektedir.⁷ Bu bağlamda denetim muhakemesine başvurmanın aktarma etkisi, aleyhine denetim muhakemesine başvurulan kararı, daha yüksek dereceli bir başka mahkemenin incelenmesi anlamına gelir.⁸ Bu bağlamda aktarma etkisi, itiraz, istinaf ve temyiz bakımından söz konusu olup, kararı veren makamın dışında başka bir makam tarafından inceleme yapılmasıdır.