Danıştay’ın İstişari Düşünce Görevinin Kapsam ve Gerekleri

Scope and Requirements of Council of State’s Competence Presenting Advisory Opinion

Serkan KIZILYEL

Danıştay’ın hem yüksek idare mahkemesi olarak yargılama hem de idarenin yardımcı kuruluşu olarak danışma ve inceleme görevleri bulunmaktadır. Danışma ve inceleme organı olarak Danıştayın idarenin hukuka uygun işlem ve eylemde bulunmasında çok önemli bir rolü vardır. İstişari düşünce vermek, kuruluşundan bu yana Danıştayın danışma ve inceleme görevleri arasında yer almaktadır. İdarenin duraksama yaşadığı konularda Danıştayın düşüncesine başvurması ve verilen bu düşünce ile bağlı olmaması yoluna istişari düşünce denilmektedir. İstişari düşünce, idare ile Danıştay arasında etkin bir işbirliğine olanak sağlamaktadır. Buna karşın, bu yolun yeterince kullanılmadığı görülmektedir. Beliren sorunun giderilebilmesi için istişari düşüncenin hukuki niteliği ile idarenin ve Danıştayın yükümlülüklerini ortaya koymak gerekmektedir.

İstişari Düşünce, İnceleme ve Danışma Görevi, Hukuki Duraksama, Danıştay, Başbakanlık.

The Council of State has both judicial task as the supreme administrative court and the consulting and examining tasks as advisory organ to the administration. As the consulting and examining organ the Council has an exceptional function in the ensuring administration acting in conformity with the law. Presenting advisory opinions has been one of the Council’s consulting and examining tasks since its foundation. Advisory opinion is called as application of administration for the Council’s opinion in cases of hesitation whereas this opinion is not binding. Advisory opinion provides a very effective cooperation opportunity between the Council and the administration. However, it is seen this way is not applied sufficiently. In order to eliminate this emerging problem, the legal nature of advisory opinion and obligations of the administration and the Council should be put forth.

Advisory Opinion, Consulting and Examining Task, Legal Hesitation, Council of State, Prime Ministry.

1. GİRİŞ

Hukuk devletinin varlığı için idarenin hukuk ile sınırlandırılması gerekmektedir. İdarenin hukuk ile sınırlandırılmasının en etkin yollarından birisini yargısal denetim oluşturmaktadır. Günümüz hukuk devletlerinde işleyen bir yargısal denetimin kurulması büyük bir öneme sahiptir.¹ Yargısal denetime tabi tutulma, idarenin dışsal kontrolünü oluşturmaktadır.

İdarenin eylem ve işlemlerinin hukuka uygun olması konusundaki birincil sorumluluk hiç kuşku yok ki idarededir. İdarenin hukuka uygunluğunu sağlayabilmek için kendi içinde yürüttüğü bir kısım denetim mekanizmaları bulunmaktadır. Yargı denetiminden farklı olarak idarenin kendi iç denetiminde yerindelik incelemesi yapılabildiğinden, durumuna göre bunun daha etkin olabilmesi de mümkündür.

İdarenin hem yargısal hem de idari denetiminde görev alan Danıştay, iki yönlü bir kurumdur.² Bugün ağırlıklı ve belirleyici niteliğiyle yüksek idare mahkemesi olan Danıştay, aynı zamanda bazı idari görevleri bulunan bir danışma ve inceleme organıdır. İdari görevleri yönüyle Danıştay, yürütme organının ve merkezi idarenin hukuki ve idari işlerinde en yüksek danışma ve inceleme kurumudur.³