İnfaz Hâkimliği Sisteminin AİHS Açısından Değerlendirilmesi

Turan GÜZELOĞLU

ÖZET:

4675 sayılı Yasa ile kurulan ve ceza infaz kurumlarındaki hükümlü ve tutuklulara uygulanan, disiplin cezalarının, yargısal denetimini yapan infaz hâkimliği sistemi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi açısından ve özellikle 6. maddesinde düzenlenen “Adil Yargılanma Hakkı” açısından bakılarak, incelenmeye alınmıştır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin Gülmez/Türkiye kararından sonra, infaz hâkimliği sisteminde yasal değişiklik yapılmasının zorunlu olup olmadığı, değişiklik yapılacak ise; bunların hangi noktalarda olması gerektiği, bu çalışma ile tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: İnfaz hâkimliği, Cezaevi disiplin cezaları, Adil yargılanma, hakkı, Çekişmeli yargılama, Avrupa cezaevi Kuralları, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi.

Giriş

Yüz bini aşkın hükümlü ve tutuklunun bulunduğu cezaevlerimiz ülke tarihinin en yoğun dönemini yaşamakta ise de, yeni tip cezaevleri yapılması sonucu koğuş sisteminden oda sistemine geçişin başarı ile sürdürülmesi nedeni ile, bir dönem ülke gündemini meşgul eden cezaevleri sorunu, şu an rafa kalkmış gibi görünmektedir.

Avrupa Birliğine giriş sürecinde, mevzuatımızı Birlik müktesebatına uygun hale getirme çalışmaları doğrultusunda, 2001 yılı Mayıs ayında yürürlüğe giren İnfaz Hâkimliği Kanunu bugün tartışılır hale gelmiştir. Tartışmanın konusu, cezaevlerinde hükümlülerin disiplini bozucu davranışları sonucunda cezaevi disiplin kurulları tarafından verilen disiplin cezalarının infaz hâkimliği tarafından denetiminin nasıl olacağına ilişkindir.