Hukuk ve Matematik
Ahmet UĞUR
Hukuk ve matematik ilişkisi ilk elde çelişkili bir kavram gibi görükse de, hiçte öyle değildir. Makalede bu ilişki incelenmektedir.
Matematik, Problem Çözme, Sorgulama Yöntemi, Çözüm Üretme
Uzun yıllar, avukatlık yanında matematik öğretmenliği yapmakta olduğumu duyan kişiler, bu durumu ilginç bulmuşlar, çoğunlukla hukukla matematiğin benzeşmediğini, iki farklı sistemi nasıl bağdaştırdığımı ve icra edebildiğimi sormuşlardır. Konu, matematiğin ve hukukun yapı ve tekniği ile ilgiliydi. Biri fen diğeri edebiyat-sosyal bilimler branşında görülüyordu. Genelde liselerde birinde kendini zayıf hisseden diğerini seçiyordu. Hukuk fakülteleri de o zamanlar sosyal bilimler puanı ile öğrenci alıyordu. Hukuk güzel çalışma sanatı olarak algılanıyordu. Ben de onlara, her ikisinin de içinde fiilen bulunan ve uygulayan bir kişi olarak, sanılanın aksine sistemin büyük ölçüde benzeştiğini, matematik problem çözme ve sorgulama yöntem ve disiplininin uygulamalı hukukun da vazgeçilmez yöntemi olması gerektiğini anlatıyordum. Akademik zeminlerde de bu tartışma yapılıyordu. İlk olumlu adım Hukuk Fakültelerine, Türkçe-Matematik puanı ile öğrenci alınmakla başlanmasıydı. Böylece hukukun sağlam bir muhakeme ile çözüm üretme ve etkili bir sunum olduğu daha çok yandaş bulmaya başladı. Ben de bu gelişmelere biraz olsun katkıda bulunmak üzere bir hukuk ve matematik değerlendirmesi yapmak gereksinimini duydum.
a) Matematik insanda mantıklı düşünmeyi geliştiren mantıklı bir sistemdir. Matematik dünyayı anlamamızda ve yaşadığımız çevreyi geliştirmede başvurduğumuz bir yardımcıdır (Baykul, 1999-25). Matematik; düşüncenin tümdengelimli bir işlem yolu ile, sayılar, geometrik şekiller, fonksiyonlar, uzaylar vb. gibi soyut varlıkları, özelliklerini ve bunların arasında kurulan ilişkileri inceleyen bilimler grubuna verilen genel addır (MEB 1976)
Matematik bir takım bağıntı ve yorumlarıyla insan hayatına destek veren bir bilim dalıdır. Bir düşün, bir düşünme ve doğruyu arama uğraşıdır (Altun 1997; 3). Matematik günlük hayattaki problemleri çözmede başvurulan sayma, hesaplama, ölçme ve çizmedir. Matematik, akıl yürütme ve problem çözme sanatıdır (science.ankara.edu.tr sitesinden). Matematiği kullanma gereksiniminin beşeri uygarlığın başından beri var olduğunu düşünmememiz için bir neden yoktur. Markette alışveriş yapmak, bir odaya eşyaları yerleştirmek, bir seramik çömleğe düzenli motifler işlemek (Matematik Felsefesi, Bekir S. Gür, Orient yayınları, imge.com. tr sitesinden), hukuksal bir konuyu çözmeye çalışmak matematik yapmaktır.
