Döner ve Gümrük Birliği - Yazısız Bir Standstill Kaydı
Rolf GUTMANN
Yabancılar hukukuyla ilişkim, 80’li yıllarda Almanya’da Lüneburger Heide denilen bölgede Avukatlar Birliği tarafından düzenlenen bir hafta sonu seminerine katılmamla başladı. Bu toplantı Helmut Rittstieg ve Berlinli avukat Jurgen Moser tarafından düzenlenmişti. Yaklaşık 15 yıl sonra Bay Rittstieg benim doktora tezimin yöneticisi oldu. Avukatlık büromuzda, üniversitede eğitimimiz sırasında hiç ilgilenilmeyen bir alan olan yabancılar hukuku bana verildi. Üç yıl sonra Avrupa Toplulukları Adalet Divanı’nda ilk duruşmama girdim. Dava Yunan vatandaşı Anastasia Peskeloglou ile ilgiliydi1. Bu karar Standstill klozuna ilişkindi. Almanya yabancılar için çalışma izinlerinin verilmesine ilişkin yeni şartlar getirmişti. Avrupa Adalet Divanı (ABAD) bu şartların Yunanistan’a uygulanmasını doğru bulmadı. Bunun gerekçesi 01.01.1981’de yürürlüğe giren Katılım Sözleşmesi’nin yazılı olmayan bir Standstill klozu içermesiydi. Karara göre;
“12. Katılım sonrası işçilerin ani ve kapsamlı göç hareketleriyle Yunanistan’da ve diğer üye ülkelerde iş piyasasını sıkıntıya sokmasını engelleme amaçlı bu kural, Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) Sözleşmesi’nin 48. maddesinde yer alan işçilerin serbest dolaşımı ilkesinin bir istisnasını oluşturur. Bu bir istisna olarak dar yorumlanmalıdır. Bu sonuca katılım sözleşmesinin, geçici hükümler saklı kalmak koşuluyla, 45. madde dâhil olmak üzere, serbest dolaşımla ilgili AET Sözleşmesi’nin 48. maddesinin derhal uygulanmasını prensip haline getiren 44. maddesi üzerinden varılır.
13. Buradan yola çıkarılarak, Federal Almanya Cumhuriyeti’nin hali hazırda var olan kısıtlamaları sürdürmeye hakkı olduğu, fakat hiçbir şekilde, geçiş döneminde Yunan vatandaşlarına karşı yeni sınırlamaların yürürlüğe konmasıyla, çalışma hayatına giriş koşullarını zorlaştırmasına hakkı olmadığı sonucuna varılır.”
