Hukuk Devleti İlkesi Bağlamında Sosyal Güvenlik Hakkı

The Social Security Right in the Context of Principle of the Rule of Law

Hukuk devleti, vatandaşların hukuki güvenlik içinde bulundukları, devletin eylem ve işlemlerinin hukuk kurallarına bağlı olduğu, yönetilenlere hukuki güvenceler sağlayan, onların temel hak ve özgürlüklerini güvence altına alan devlet demektir. Hukuk devleti anlayışına gelinmeden önce, mülk devlet (ya da feodalite) ve polis devleti aşamalarından geçilmiştir. Sosyal güvenlik sisteminin amacı, ülkede yaşayan bireyleri sosyal risklere karşı korumak ve onları yaşadıkları toplum içinde başkalarına muhtaç olmayacak bir hayat standardına ulaştırmaktır. Günümüzde sosyal güvenlik hakkı bir insan hakkı olarak kabul edilmektedir. Sosyal güvenlik, sosyal devletin de bir gereksinimidir.

Ülkemizde de hukuk devletinin gereği olarak sosyal güvenlik hakkına ilişkin çeşitli düzenlemeler yapılmıştır. Anayasaya göre sosyal güvenlik hakkı temel insan haklarından birisi olarak kabul edilmiştir. Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet bu güvenliği sağlayacak tedbirleri alır ve teşkilatı kurar. Hukuk devleti, temel bir insan hakkı olan sosyal güvenliği teminat altına alırken, sosyal hukuk devleti bu teminatın insan onuruna yaraşır bir standartta olmasını sağlar.

Çalışmada, hukuk devleti ilkesi ve gelişimi, sosyal güvenlik kavramı ve uluslararası belgelerde sosyal güvenlik hakkı ile hukuk devletinde sosyal güvenlik hakkı konuları incelenmiştir.

İnsan Hakları, Sosyal Hukuk Devleti, Sosyal Güvenlik Hakkı.

Rule of law (state of law) is a kind of state in which citizens feel safe, acts and procedures of which are bound with laws, which provide legal assurance to the citizens, which secures fundamental rights and freedom of the citizens. Before coming to the understanding of rule of law (state of law) has been passed from the stages of property state (or feudality) and police state. The aim of the social security is to protect the individuals living in the country against the social risks and provide them better standards of life in a way not to pauperize them to the other people. Today, the right to social security is recognized as a human right. Social security is a requirement of the welfare state.

Various regulations has been made in also our country on the right to social security as required by state law. It is accepted that the social security right is one of the basic human rights by our constitution. Everyone has the right to social security. The State shall take necessary measures and establish the organisation for the provision of social security. While state of law has guaranteed social security which is fundamental human right, social state of law provides this guarantee that to be a standard worthy of human dignity.

In the study, the rule of law and its progress, concept of social security and social security right in international documents, right to social security in the rule of law will be examined.

Human Rights, Social Rule of Law, Social Security Right.

GİRİŞ

Günümüzde hukukun üstünlüğünü kabul eden ve hukuka dayanan devlet anlamında hukuk devleti kavramı kullanılmaktadır. Hukuk, hak kavramını içerisinde barındıran bir kavram olup sosyal güvenliğin de bir hak olarak kabul edilip edilemeyeceği ve hukuk devleti içerisinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceği irdelenmesi gereken bir konudur.

Bilindiği üzere, toplum içerisinde yaşayan bireyler bulunduğu ortamın güven içinde olmasını arzu ederler. Bu güven ve huzur ortamını sağlamak amacıyla bir takım tedbirler alırlar. Gerek alınan tedbirlerin yetersizliği ve gerekse sınırlı oluşu, maruz kalınan tehlikelere karşı bireyi savunmasız bırakabilir ve özellikle de gelir yönünden zarar görmesine sebep olabilir. Bireysel tekniklerle çeşitli önlemler alınmasına rağmen bu durum tamamen bertaraf edilememiş, gelecekten emin olma ihtiyacının giderilebilmesi noktasında devletin yardımlaşma, dayanışma olgusunu kurumsallaştırması fikri egemen olmuştur. Kişilerin karşılaşacağı gerek geçici ve gerekse sürekli nitelikteki risklerin bertaraf edilebilmesi ve güvence altına alınması maksadıyla, devletin de devreye girmesiyle sosyal güvenlik şemsiyesi altında birtakım güvenceler öngörülmüştür.

Bu çalışmada hukuk devleti ilkesi içerisinde sosyal güvenlik hakkının da yer alıp alamayacağı inceleme konusu yapılacaktır.