5237 Sayılı TCK’ya Göre Kazanç ve Kaim Değer Müsaderesi

Hüsamettin UĞUR

ÖZET:

765 sayılı TCK’dan farklı olarak 5237 sayılı TCK’da müsadere hususu eşya ve kazanç müsaderesi olarak 54. ve 55. maddelerde ayrı ayrı düzenlenmiştir. Biz bu çalışmada, daha önce bazı özel yasalarda yer verilip sadece bu suçlar için geçerli olan kazanç müsaderesini, bu bağlamda kaim değer müsaderesi ile müsadereye konu malvarlığının elden çıkarılması halinde hangi tarihteki değerin esas alınacağı konusunda 5237 sayılı TCK’nın 55. maddesine paralel hükümler içeren 3628 sayılı Kanunun 14. maddesi çerçevesinde tartışmaya açtıktan sonra sanığın ölümü halinde müsadere (TCK madde 64/1) konusuna cevap bulmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler: Kazanç Müsaderesi, Güvenlik Tedbiri, Eşdeğer Müsadere - Kaim Değer Müsaderesi, Orantılılık İlkesi.

Giriş

765 sayılı TCK’da müsaderenin ceza mı tedbir mi olduğu hususu gerek öğreti gerek yargı kararlarında tartışılmış ve bazen ceza bazen tedbir veya her ikisi olduğu yönünde görüşler ileri sürülüp bu yönde kararlar çıkmışsa da¹ 5237 sayılı TCK’da müsadereye “Güvenlik Tedbirleri” kısmında yer verilmiştir. Madde gerekçesinde “bir şeyin mülkiyetinin devlete geçmesini sonuçlayan bir yaptırım” olarak tanımlanıp getirilen temel değişikliğin, müsaderenin hukukî niteliğinin bir güvenlik tedbiri olduğu ve bu nedenledir ki, müsadereye hükmedilmesi için bir suçun işlenmesi zorunlu olmakla birlikte, bu suçtan dolayı bir kimsenin cezaya mahkûm edilmesinin gerekmediği vurgulanmıştır.

765 sayılı TCK’dan farklı olarak yeni Ceza Kanununda müsadere, “Eşya müsaderesi ” (madde 54), ve “Kazanç müsaderesi ” (madde 55) olarak iki ayrı maddede düzenlenmiş ve ayrıca özel hükümler kısmında, müsadere ile ilgili hükümlere yer verilmemiştir.