Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

551 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname Açısından İşçi Buluşları ve İşçi Buluşları Açısından Dikkate Alınacak İlkeler

In Terms of Decree-Law No.551 of the Employees’Inventions and Principles of the Employees’ Inventions

Yusuf GÜLEŞCİ

Buluş, teknik alandaki bir soruna, uygulanabilir ve tekrarlanabilir nitelikte yeni bir çözüm getiren fikri bir üründür. İşçi buluşları ise mucidin, bir iş sözleşmesi ile bağlı olarak çalışırken, işi çerçevesinde yaptığı buluşlardır. Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre işçi buluşları patent veya faydalı model belgesi ile korunabilir nitelikte olan buluşlardır.551 sayılı KHK işçi buluşlarını hizmet buluşları ve serbest buluşları olmak üzere iki tür olarak nitelendirilmiştir.

İşçi Buluşları, 551 Sayılı Khk, Hizmet Buluşları, Serbest Buluşlar.

Thein vention is a product idea, which brings a newsolution that a viable and reproducible to a problem in the art. Employees’ inventionsare the discoveries made while working under an employment contract. Employee inventions with in the meaning of thispresent Decree-Lawarethose inventions qualifying for protection under a Patent or a Utility Model Certificate. With in the meaning of Decree-Law, employee's inventionsare classified as service inventions or free inventions.

Amployees’ Inventionsare, Decree-Law No. 551, Service Inventions, Free Inventions.

GİRİŞ

Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçişin hızla devam ettiği çağımızda, sosyal ve ekonomik değişimlerin yanında çalışma ilişkileri de değişime uğramaktadır. Bilgi toplumunda, mevcut bir makine ya da sermayenin yerini artık fikrî ürünler almaktadır. Teknolojinin bu hızlı gelişimine ayak uyduramayan işletmeler de yok olup gitme tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadırlar. Teknolojik gelişmeler sonucu ortaya çıkan yeni buluşların iş sürecinde kullanılması işletmeler için hayati öneme sahip bulunmaktadır.

Büyük bir öneme sahip olması nedeniyle buluş yapma faaliyetlerinin özendirilmesi ve teşvik ettirilmesi gerekmektedir. Bunun için her şeyden önce, kişinin gerçekleştireceği buluşun korunması gerekmektedir. Zira buluşun korunmaması durumunda, işletmeler buluş yapma faaliyetlerine yeteri kadar önem vermeyecek, ortaya çıkan buluşları da rakip işletmelerden korumak ve rekabet koşullarını kaybetmemek için gizli tutmak isteyeceklerdir.

Buluşu yapan kişinin işçi olması durumunda bu durum, hem iş hukukunun hem de fikrî ve sınaî mülkiyet hukukunun ilgi alanına dâhil olacaktır. İş hukukunda, işçi iş görme borcunu yerine getirmesi sonucunda ortaya çıkan mal veya hizmet üzerinde herhangi bir hak iddia edemeyecektir. Fikrî mülkiyet hukukunda ise, buluşu yapan kişiye ait olacaktır. İşçi buluşları konusunda ise, iş hukuku ile fikri mülkiyet hukukunda çatışma meydana gelecektir. Bir diğer ifade ile, işçi buluşlarında işçi menfaati ile işveren menfaatlerinde çatışma meydana gelecektir. Bu nedenle, hizmet buluşlarının işverene ait olduğu kabul edilirken, bunun karşılığında, işverenin buluşunun ekonomik değerine göre işçiye ücreti dışında uygun bir bedel vermesi gerekmektedir.