4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5. Maddesinde Yer Alan Temel İlkelerin Değerlendirilmesi

The Evaluation of the Fundamental Principles Placed Under the Head of the Article 5 of the Public Procurement Code

Ayşe Esin Sancar

Kamu hizmetini yerine getirmekle mükellef idareler ihtiyaçları olan mal, hizmet alımları ve yapım işlerini ihale sistemini kullanarak yerine getirmektedirler. Amaçlanan, uygun fiyata, uygun zamanda ve istenilen kalitede işi gerçekleştirmektir. 4734 sayılı Kanun’da ihale, “” şeklinde tanımlanmıştır. İhalenin istenilen amaçları gerçekleştirebilmesi için anılan Kanun’un 5. maddesinde Temel İlkeler’e yer verilmiş, çalışmada söz konusu ilkeler ve diğer mevzuatta yer alan ihale ilkeleri bir araya getirilerek ihale sürecine etkileri açıklanmaya çalışılmıştır.

İdare, Kamu Hizmeti, Kamu İhale Kanunu, Temel İlkeler.

Public administrations charged with performing public services fulfill their needs of goods, constructions works by use of the procurement system. The aim is realizing procurements at the affordable price, proper time and desired quality. In accordance with the Code No.4734, the procurement states the transactions which indicate the contractors selected between the tenderers according to the procedures and principles provided by this law and be completed by the signing of the contract after the approval of the procurement authority. Under the head of the article 5, it is given place to the fundamental principles and it was aimed to analyze these fundamental principles and the effects of the principles of procurements from different legislations in this study.

Public Administration, Public Services, Public Procurement Code, The Fundamental Principles.

I. GİRİŞ

İktisat biliminde sıkça yerini bulan piyasa; alıcı ve satıcıların birbirleriyle karşılaşmalarına imkân sağlayan örgütlü birim şeklinde ifade edilebildiği gibi ayrıca, bir mal ve hizmetin arz ve talebinin düzenli bir şekilde karşılaşması olarak da açıklanabilmektedir. Bahsedilen piyasada fiyat; alıcı ve satıcıların bir araya gelmeleri sonucu oluşur. Tüketicilerin fayda üreticilerin kâr maksimizasyonu arzulamaları sonucu oluşacak fiyat arz ve talebin karşılıklı etkileşimi ile meydana gelecek olan fiyat ve kalite arasındaki ilişkiye göre belirlenecektir.

Ülkelerin ekonomik ve sosyal kalkınmalarındaki önemli araçlarından birini oluşturan ve ülke ekonomileri ile uluslararası ticaret için önemi giderek artan kamu alımlarında ise oluşacak olan fiyat, tüketiciler için sadece fayda unsurunun dikkate alınmadığı, üreticiler için de kâr elde etmenin yerine kamu yararının dikkate alındığı, belirli usul ve yöntemlerle gerçekleşen fiyatlandırma, ihale mekanizmaları ve pazarlıklar yoluyla gerçekleşmektedir. Özel sektör işletmeleri de mal, hizmet alımları ve yapım işlerini ihale mekanizmasıyla kullanabilmektedir. Ancak kamu sektör kuruluşları, özel olarak düzenlenen geniş kapsamlı, ayrıntılı, sıkı kurallara tabi olacak şekilde mal, hizmet alımları ve yapım işlerini gerçekleştirmektedirler.

Etkin bir kamu alımı, devlet kuruluşlarının yüksek kaliteli mal, hizmet alımları ve yapım işlerini en uygun ve nispeten daha düşük fiyattan satın alabilmesi demektir. Bu bağlamda kullanılan ihale mekanizması alım konusu olan şeyin piyasa fiyatının bulunmadığı ya da belirsiz olduğu durumlarda fiyat oluşturma işlevi görmektedir.