Transfer Fiyatlandırması ve Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları

Transfer Pricing and Double Taxation Agreements

Serkan Ağar

Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları, kanun niteliğinde olup, vergi hukukunun asli kaynaklarındandır. Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımının söz konusu olması halinde ek tarhiyata konu olan matrah farkı çifte vergilendirme sorununa yol açar. Bu gibi durumlarda vergi anlaşmaları düzeltme yoluyla çifte vergilendirmenin önlenmesini öngörür. Çifte vergilendirme ise, vergi anlaşmalarına göre karşılıklı anlaşma usulü kullanılmak suretiyle ortadan kaldırılır. Bu çalışmada, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının, uluslararası nitelikteki transfer fiyatlandırmasına etkileri ve sonuçları incelenmiştir.

Vergi Hukuku, Transfer Fiyatlandırması, Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması, Örtülü Kazanç Dağıtımı, Kurumlar Vergisi.

Double taxation treaties are one of the primary sources of tax law is the law of nature. Transfers are subject to additional assessment if the said difference of disguised profit distribution via transfer pricing tax base leads to double taxation problems. In such cases, the agreement provides for the prevention of double taxation through tax adjustments. By mutual agreement procedure to eliminate double taxation if used according to the tax treaty removed. In this study, prevention of double taxation effects of transfer pricing in the international nature of the agreement and the results were examined.

Tax Law, Transfer Pricing, Double Taxation Agreement, Disguised Profit Distribution, Corporate Tax.

I. GİRİŞ

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. maddesi,¹ hem Türkiye’de mukim ilişkili kişiler arasında, hem de tarafları Türkiye’de mukim olan ve olmayan ilişkili kişiler arasında transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımını düzenler.

Vergilendirme yetkisinin kullanılabilmesi için devlet ile mükellef arasında hukuki bir ilişki kurulması şarttır. Bu asgari ve yeterli ilişki veya bağlılık, vergiyi doğuran olayın devletin ülkesi sınırları içinde gerçekleşmesi olabileceği gibi, mükellef ile vergilendiren devlet arasında uyrukluk veya ikametgâh gibi kişisel ilişkinin varlığı şeklinde de oluşabilir.²

Kazancını transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtan mukim kurumun kurumlar vergisi matrahının dağıtılan kazanç miktarı kadar yükseltilerek vergilendirilmesi ve mukim olmayan ortak-bağlı kişilerin elde ettiği varsayılan dağıtılmış kâr payının vergilendirilmesine yönelik düzeltme işlemleri, hem sınır içi ve hem de sınır ötesi etkiler yaratır. Bu tür kazanç dağıtımlarında mukim olmayan ortak-bağlı kişiler de yer aldığından vergilendirme süreciyle ilgili olarak eğer ilişkili kişi vergi anlaşmasına taraf bir ülkede mukim ise vergi anlaşmalarının bu sürece etkisinin incelenmesi zorunludur.³