Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin İnsan Haklarının Korunmasındaki Rolü

The Role of the United Nations on the Protection of Human Rights

Salih Karataş

Başarısız bir Milletler Cemiyeti deneyiminden sonra üçüncü dünya savaşının çıkmasını önlemek adına kurulan BM’nin siyasi yürütme organı olan Güvenlik Konseyi, BM Anlaşması uyarınca ‘dünya barışını sağlamak ve korumakla’ görevlendirilmiştir. Ancak Güvenlik Konseyi mevcut yapısıyla bu görevi yerine getirememektedir. Konseyde sadece 15 üye ülkenin temsil edilmesi ve beş daimi üye ülkeye tanınan ‘veto yetkisi’ bu durumun başlıca nedenlerindendir. Geçmişte Tibet, Güney Afrika ve Yugoslavya’da (Bosna) olduğu gibi günümüzde de Filistin ve Suriye’de yaşanan ağır insan hakkı ihlallerinin önüne geçilememesinin nedeni de budur.

Milletler Cemiyeti, Birleşmiş Milletler, Güvenlik Konseyi, Veto yetkisi, İnsan Hakları.

The United Nations is established to prevent 3 World War in the end of the unsuccessful experience of the League of Nations. Its main executive body is the Security Council. The Security Council is been authorised for this critical duty to maintain world peace and security in the world. But the Council can not perform its task effectively due to its current represational form. The main reason for this is the composition of the Council which formed of 15 members and 5 of them are permanent who have veto powers. Consequently the serious violations and crimes against human rights occurred in the past in Tibet, South Africa, Yugoslavia (Bosnia), recently in Palestine and in Syria could not been avoid.

The League of Nations, The United Nations, The Security Council, Veto Power, Human Rights.

GİRİŞ

II. Dünya Savaşında Almanya ve Japonya’ya karşı savaş ilan eden devletler, Birleşmiş Milletler (BM) Örgütünü kurmak amacıyla 25 Nisan 1945 tarihinde San Francisco’da bir araya gelmişlerdir¹. Ancak Konferansa katılacak devletlerden mihver kuvvetlerine karşı savaş ilan etmeleri istenmiştir. Ayrıca II. Dünya Savaşına katılmayan devletlerin de Konferansa katılabilmeleri için 1 Mart 1945 tarihine kadar Almanya ve Japonya’ya karşı savaş ilan etmeleri gerekmiştir.

Türkiye, San Francisco Konferansı’na katılabilmek ve Konferans sonucu imzalanacak olan BM Anlaşmasına taraf olabilmek maksadıyla 23 Şubat 1945 tarihinde Almanya ve Japonya’ya karşı savaş ilan etmiştir. Böylelikle Türkiye de Konferansa katılmış ve Konferans sonucu kabul edilen BM Anlaşmasını imzalayarak, BM’nin 51 kurucu üye ülkesinden biri haline gelmiştir².

BM Anlaşması, 24 Ekim 1945 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Anlaşma 111 maddeden oluşmaktadır. Anlaşmaya daha sonra 70 maddeden oluşan Uluslararası Adalet Divanı Statüsü metni de eklenmiştir³.