Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Sürecinde Aktif Dinlemenin Rolü ve Önemi
Seda ÖZMUMCU
Türk hukukunda arabuluculuk kurumu, ilk kez 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ismi altında ve 22.06.2013 tarihinde yasal bir temele kavuşturulmuştur. Bu Kanun'un 2. maddesinin (b) bendine "arabuluculuk" kavramı şu şekilde tanımlanmıştır. Bu düzenlemeye göre; "Arabuluculuk": Sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemini" ifade etmektedir. Kanun'un bu düzenlemesinden de anlaşılacağı üzere, arabuluculuk faaliyeti sırasında uyuşmazlığın tarafları arasında kopma noktasına gelen hukuki ilişkilerin yeniden tesis edilmesi, bağımsız ve tarafsız bir üçüncü kişi olan arabulucu tarafından belirli iletişim teknikleri ve becerilerinin başarılı bir şekilde kullanılması sonucu elde edilebilecektir.Arabulucunun, arabuluculuk sürecinde taraflar arasındaki uyuşmazlığı çözümünde en etkili iletişim tekniklerinden biri de tarafları aktif bir şekilde dinlemesidir. Bu makalede özelikle arabulucunun taraflar arasındaki ihtilafların çözümü yönünden temel bir görevi olan dinleme becerisi kapsamında aktif dinlemenin rolü ve önemine temas edilecektir.
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu, Arabuluculuk, Arabulucu, İletişim Teknikleri, Aktif Dinleme.
In Turkish law, mediation institution has been legaly structured at first by the Law on Mediation in Civil Disputes no 6325 on June 22th 2013. According to the article 2 (b) of this Act, concept of "Mediation" is defined as a method of voluntary dispute resolution system carried out with the inclusion of impartial and independent third party; who is specially trained to convene the relevant parties by way of applying systemic techniques in order to help these parties to understand themselves for reaching a resolution through a process of communication between each other." As it can be understood from the wordings of this article, the reestablishment of legal relationship between the parties having a dispute which came to a breaking point may be settled again during mediation activity as a result of the successful use of certain communication techniques and skills by an independent and impartial third party mediator.In the settlement of disputes between the parties, one of the most effective communication techniques of the mediator is listening to the parties in an active way during mediation process. This article will specifically referred to the role and importance of active listening. This article will specifically skills of the mediator by considering this as a fundamental task of him/her within the scope of listening skills in the terms of the settlement of disputes between parties.
Law on Mediation in Legal Disputes, Mediation, Mediator, Communication Techniques, Active Listening.
I. GİRİŞ
Çatışma veya uyuşmazlıklar, insanlık tarihi boyunca bütün toplumlarda, bireyler veya topluluklar arasında görülmüştür. Aile kurumundan başlayarak eşler, çocuklar, ebeveynler, akrabalar, komşular, aynı iş yerinde çalışanlar, işverenler ve işçiler, astlar ve üstler, kurum veya kuruluşlar, çeşitli etnik gruplar, vatandaşlar, hükümetler ve hatta milletler arasında uyuşmazlıkların farklı görünümlerini gözlemlemek mümkündür.1
Çatışma veya uyuşmazlıklar genel olarak bakıldığında, karşılanmamış insani ihtiyaçlardan kaynaklanmaktadır.2 Bununla birlikte insanlar, çatışma veya uyuşmazlıklarını her zaman olmasa da hangi sebepten meydana gelirse gelsin barışçıl yöntemlerle çözmenin yollarını da aramaktadır. Bu çözüm arayışının temelinde, bireylerin karşılıklı ilişkilerini muhafaza etmek veya geliştirmek, menfaatlerini en az zararla, en uygun şekilde ve gereksiz kaynak harcamalarından kaçınarak elde etmek ve de bu konuda etkili prosedürler üretmek amacı yer almaktadır.3
Çoğu ihtilafta, uyuşmazlığın tarafları anlaşmazlıklarını çözmeyi veya çeşitli yollar ile ortadan kaldırmayı istemektedir. Hukuki uyuşmazlıkların dostane veya barışçıl bir şekilde çözüme kavuşturulması için, yargı yolları dışında uygulama alanı bulan yöntemlerden biri de arabuluculuk usulüdür. Arabuluculuk, dünyanın her tarafında kişilerarası hukuki, ticari, kamusal, kurumsal, etnik ve uluslararası uyuşmazlıkların çözümünde uygulama alanı bulmasına, bu konuda dava örnekleri ve belirli uygulamalarda belgelenmiş teknikler olmasına rağmen, arabulucular tarafından kullanılan özel strateji ve taktiklerin tanımlanması konusunda yapılan çalışmaların yine de yeterli olmadığı görülmektedir.
