Silahlı Çatışmaların Düzenlenmesinde Hukuk ve Siyasetin Kesişim Noktası “Angajman Kuralları” Hakkında kısa Bir Kılavuz
Bleda R. KURTDARCAN
Bir kişi askeriyede orta seviyede bir lider, yani binbaşı ve albay arası bir rütbede olmadığı sürece angajman kuralları onun için tam bir gizem teşkil etmektedir ki bu durum siviller ve medya için misliyle geçerlidir. Angajman kuralları, sahada bunları uygulamakla görevlendirilen alt seviyedeki askeri personel tarafından bile yanlış anlaşılabilmektedir. Genellikle bu kurallar askeri operasyonel çevrelerde şüphe, hüsran ve kafa karışıklığı yaratmaktadır. Ancak neden oldukları bütün bu güvensizlik ve yanlış anlamalara rağmen angajman kuralları modern savaş alanlarında icra edilen askeri operasyonlarda kuvvetin kullanımını düzenleyen gerekli araçlar olarak kabul edilmektedir. Dolayısıyla bütün askeri kadroların angajman kurallarının ne olduğunu, hangi amaçla düzenlendiklerini ve temel unsurlarının ne olduğunu iyice anlaması gerekmektedir.
Angajman Kuralları, Birlik ve Kişisel Meşru Müdafaa İçin Kuvvet Kullanımı, Görevin İfası İçin Kuvvet Kullanımı
Unless on is a an experienced field grade officer – a midlevel leader, major or colonel, lieutenant commander or commander – rules of engagement can be a mystery, as they are to the public and the media. Rules of engagement are often misunderstood even by junior military personnel who are tasked to execute them. It is generally admitted that a sense of frustration, confusion and distrust has seethed within the operational community with respect to these rules. However given all these misunderstanding and distrust rules of engagement are necessary tools which regulate the use of force in military operations on the modern battlefield. Therefore it is necessary for all military cadres from field grade officers who draft the rules of engagement to junior military personnel who is tasked to execute them on the field to understand what the rules of engagement are, what purposes they serve and what their main components are.
Rules of Engagement, Use of Force for Unit and Personal Self-Defense, Use of Force for Mission Accomplishment
GİRİŞ – ANGAJMAN KURALLARININ TANIMI VE KISA TARİHÇESİ
Bir kişi askeriyede orta seviyede bir lider, yani binbaşı ve albay arası bir rütbede olmadığı sürece angajman kuralları onun için tam bir gizem teşkil etmektedir ki bu durum siviller ve medya için misliyle geçerlidir.1 Oysa silahlı çatışmalar hukukunun ve bunun askeri operasyonların planlaması ve icrasındaki etkisinin tam olarak kavranması, ancak bu hukuk ile angajman kuralları (AK) arasındaki sıkı ilişkinin incelenmesi ve belirlenmesi ile mümkündür. Bu ise angajman kurallarının neyi ifade ettiğinin ve içeriğinin ne olduğunun ana hatlarıyla da olsa anlaşılmasını gerekli kılmaktadır. Gerçekten de angajman kuralları büyük bölümünün gizli olması nedeniyle ilgili askeri çevreler dışında ancak genel hatları ile hakim olunabilecek bir konudur. Aşağıdaki satırlar bir yandan angajman kurallarının ne olduğunun tanımını yaparken diğer yandan da günümüzde devlet uygulamalarında başvurulan angajman kurallarının hangi unsurları ihtiva ettiğini kısaca ortaya koymaya çalışmaktadır. Bunu yaparken bazı teorik tartışmalara ya da devletlerin bazı kavramlara farklı yorumlar getirmesinden kaynaklanan meselelere, her ne kadar bunların önemi büyük de olsa, konuyu anlaşılabilir tutmak amacıyla girilmemiştir.2
Angajman kuralları, sahada kuvvet kullanımını düzenleyen araçlar olarak günümüzde harekât hukukunun temel taşını teşkil etmektedir3 ve bu hukukun diğer alanlarını oluşturan hedef seçimi, doğrulanması, harekât planlaması gibi dallara kıyasla önceliği haizdir. Üstlendikleri bu önemli rol sebebiyle angajman kuralları, devletin taraf olduğu silahlı çatışmayı yürütürken, bu silahlı çatışmadaki amacına hızlı ve etkin bir şekilde ulaşabilmesini mümkün kılacak fiilleri, uluslararası hukuktan kaynaklanan yükümlülüklerine saygı gösterecek şekilde icra etmesini sağlayacak araçlar olarak kabul edilmektedir.
Bu açıklamadan da anlaşılacağı üzere angajman kurallarının silahlı çatışmaların yürütülmesi için hukuki, askeri ve siyasi mülahazaların etkisiyle şekillenmiş düzenlemeler olduğu görülmektedir. Gerçekten de doktrin angajman kurallarının üç önemli faktörün yani, operasyonel ihtiyaçlar, ulusal politika ve silahlı çatışmalar hukukunun kavşağında şekillendiğini ifade etmektedir.4
