Hükümlülerin İzin Hakkı
Türker TOK
ÖZET:
Çağdaş infaz hukukunun bir gereği olarak, hükümlülerin iyileştirilmesini ve bu şekilde yeniden topluma kazandırılmasını sağlamak amacıyla veya aile bireylerinin ağır hastalığı ya da ölümü ile deprem, su baskını ve yangın gibi felaketlerde insancıl amaçlarla hükümlülere izin hakkı tanınmıştır. 13.12.2004 tarihli ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunda (İnfaz Kanunu) ve bunu açıklayan 06.04.2006 tarihli Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi İle Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzükte (İnfaz Tüzüğü) üç çeşit izin öngörülmüştür. Bunlar, mazeret izni, özel izin ve iş arama iznidir. İzin hakkından sadece hükümlüler yararlanabilmekte, tutuklular ve hükmen tutuklular (hükümözlüler) yararlanamamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Açığa Ayırma, Koşullu Salıverme, İzin Hakkı, Mazeret İzni, Özel İzin, İş Arama İzni, İzinden Dönmeme veya Geç Dönme, Firar, Hükümlü, Tutuklu, Hükmen Tutuklu (Hükümözlü).
Giriş
Yaklaşık son yirmi yıldır, Batı Avrupa ülkelerinden başlayarak Dünyada ceza infaz kurumlarının reforma tâbi tutulduğunu görmekteyiz. Başlıca reform alanı da hükümlülerin ceza infaz kurumundan tahliyesinden sonra toplum ile uyumlu ve barış içerisinde yaşamasını sağlamaya yönelik yeniden sosyalleştirme tedbirleridir. Yeniden sosyalleştirmenin öncelikli yolu, eğitim ve iyileştirme (rehabilitasyon) çalışmalarıdır. Rehabilitasyon çalışmalarında da hükümlülerin dış dünya ile düzenli olarak bağlantı kurmalarını sağlamak açısındanbüyük öneme sahiptir. Dış dünya ile bağlantı kurmanın da başlıca araçları, ziyaretler, dışarı ile mektuplaşma, telefonla haberleşme, gazete, televizyon ve radyo gibi medya imkânlarına erişme ve en önemlisi de süreli izin verilerek hükümlünün dışarıya çıkarılmasıdır.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, hükümlülere izin verilmesinin, ceza infaz kurumlarını daha insancıl hale getireceğini ve hapsedilme koşullarını göz önüne alarak hükümlülerin yeniden toplumla bütünleşmesini kolaylaştıracağını belirterek üye devletlere “hükümlülere izin verilmesi ne” ilişkin olarak R(82) 16 sayılı tavsiye kararını çıkarmıştır.
