Yönetim Kurulunun Anonim Şirketi İdare ve Temsili, Özellikle Devredilemez Görev ve Yetkileri

Mehmet HELVACI

Türk Ticaret Kanunu, yönetim kurulunun, esas sözleşmeye konulacak bir hükümle, düzenleyeceği bir iç yönergeye göre, yönetimi, kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devretmeye yetkili kılınabileceğini öngörmüştür (madde 367, fıkra 1). Yönetim kurulunun, temsil yetkisini bir veya daha fazla murahhas üyeye veya müdür olarak üçüncü kişilere devredebileceği de öngörülmüştür (madde 370, fıkra 2). TTK’nın yönetimin ve temsil yetkisinin devrini -6762 sayılı TTK’dan farklı olarak- ayrı maddelerde düzenlemiş olması, yönetimin devrinde aranan “esas sözleşmede buna izin veren bir hükmün bulunması” şartının temsil yetkisinin devrinde -madde metninde belirtilmediği için- aranmayacağı gibi bir sonucun doğmasına sebep olmuştur. Bu şartın temsil yetkisinin devrinde aranmaması bir eksiklik teşkil etmektedir. Yine, yönetimin devrinde bir iç yönergenin düzenlenmesi de gerekli kılınmış, ancak temsil yetkisinin devrinde iç yönergeden bahsedilmemiş, ilgili maddelerin gerekçelerinde de temsil yetkisi bakımından iç yönergenin düzenlenip düzenlenmeyeceğine dair bir açıklama yapılmamıştır. Çalışmada, yönetimin ve temsil yetkisinin devrine ilişkin esaslara değinilmiş; ayrıca ve bilhassa, devrin organsal işlevin devrini içermesi karşısında sorumluluk rejimi bakımından tabi olunacak düzenlemeler de gösterilmiştir. Çalışmada, yönetim kurulunun devredilemez görev ve yetkilerini tespit eden TTK 375’te -tahdidi olmayarak- sayılan görev ve yetkiler de açıklanmış; bunların içinden bilhassa üst gözetim görevi ile ilgili olarak ayrıca bir değerlendirme yapılmıştır.

Yönetim Kurulu, Yönetimin Devri, Temsil Yetkisinin Devri, İç Yönerge, Devredilemez ve Vazgeçilemez Görev, Üst Gözetim.

The articles of association may authorize the board of directors to delegate the management of all or part of the company’s business to individual members or third parties in accordance with its organizational regulations (Turkish Commercial Code art.367, prg.1). According to Turkish Commercial Code art.370, prg.2, the board of directors may delegate the task of representation to one or more members (managing directors) or third parties (executive officers). Under Turkish Commercial Code, differently from the Turkish Commercial Code numbered 6762, the delegation of management and representation are arranged in separate articles (art.367 and 370). This situation led to the result of “based on the presence of an allowing provision in the articles of association” condition is not required for delegation of representation -not mentioned in the art.370, prg.2-. Furthermore it is essential to issue an organizational regulation to delegate the management, but it is not mentioned the same requirement for the delegation of representation. In this study, principals regarding delegation of the management and representation have been focused on and arrangements which are necessary for liability regime relating the delegation of governing function have been explained. Additionally non-transferable and inalienable duties of the board of directors which are counted (including but not limited to) under article 375 have been shown; especially overall supervision duty has been considered.

The Board of Directors, Delegation of Management, Delegation of Representation, Organizational Regulation, Non-Transferable and Inalienable Duty, Overall Supervision.

I. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI

Yönetim kurulu, anonim şirkette temsil ve idare hak ve görevine sahip olan organdır (TTK 365). TTK’nın bu zorunlu organa dair getirdiği pek çok yenilik ve değişiklik bulunmaktadır.

Tebliğimde; özellikle bunlardan, yönetimin ve temsil yetkisinin devrine ilişkin TTK 367/I ve TTK 370/II-c.1 ile devredilemez görev ve yetkilerin tespit edildiği TTK 375 düzenlemeleri çerçevesinde bir değerlendirme yapılmış ve açıklamalarda bulunulmuş; diğer konular kapsam dışında tutulmuştur.

II. YÖNETİM KURULUNUN ŞİRKETİ İDARE VE TEMSİLİ, ÖZELLİKLE YÖNETİMİN VE TEMSİL YETKİSİNİN DEVRİ

Anonim şirket, yönetim kurulu tarafından yönetilir ve temsil olunur (TTK 365/c.1). Bu konuda, TTK 365/c.2 ile kanundaki istisnai hükümler¹ saklı tutulmuştur. Belirtmek gerekir ki, 6762 sayılı TTK’da kanundaki istisnai hükümlerin saklı tutulduğu yönünde bir açıklık yoktu, esasen buna gerek de bulunmamaktadır. TTK 366/II uyarınca yönetim kurulu, işlerin gidişini izlemek, kendisine sunulacak konularda rapor hazırlamak, kararlarını uygulatmak veya iç denetim amacıyla içlerinde yönetim kurulu üyelerinin de bulunabileceği komiteler ve komisyonlar kurabilir².