Borca Batık Anonim Şirketlerde İyileştirme Tedbirleri

Adnan DEYNEKLİ

Anonim ortaklıklar kanunen yasak olmayan her konuda faaliyet gösterebilirler. Bu faaliyeti sonucunda ortaklık kar edebileceği gibi zarar da edebilir. Zarar eden ortaklığın mali durumu bozulabilir. Mali durumun bozulması sonucunda ortaklığın aciz halinde bulunduğu şüphesini uyandıran emareler mevcutsa yönetim kurulu aktiflerin satış fiyatı esas olmak üzere bir ara bilanço düzenlemek zorundadır. Bu ara bilançoya göre esas sermayenin üçte ikisinin karşılıksız kalması halinde, genel kurulun sermayenin tamamlanmasına veya kalan sermaye ile yetinilmesine karar vermemesi durumunda ortaklık feshedilmiş sayılır.

Ara bilançoya göre ortaklığın aktifleri, ortaklık alacaklılarının alacaklarını karşılamaya yetmemesi halinde yönetim kurulu bu durumu mahkemeye bildirmek zorundadır. Mahkeme bu durumda şirketin iflasına karar verir. Ancak şirketin mali durumunun iyileştirilmesi mümkün görülüyorsa yönetim kurulu veya bir alacaklının talebi üzerine iflasın ertelenmesine karar verebilir. İflasın ertelenmesi anonim ortaklığın mali durumunu düzeltmesini sağlayan tek kurum değildir. Anonim ortaklık borca batık hale gelmeden adi konkordato talep edebileceği gibi uzlaşma yoluyla yeniden yapılandırma da talep edebilir. Ayrıca anonim ortaklığın borca batıklığı ortadan kaldıracak şekilde başka bir şirketle birleşmesi de iyileştirme tedbiri olarak kabul edilebilir.

Anonim Şirket, Mali Durumun Bozulması, Aciz Hali, Ara Bilanço, Sermayenin Üçte İkisinin Karşılıksız Kalması, İflas, İflasın Ertelenmesi, Borca Batıklık, Adi Konkordato, Şirket Birleşmesi, İyileştirme Tedbiri.

Corporations can operate in all matters not prohibited by law. As a result of these activities, the joint stock company will be able to make profits or losses as well. Loss of the Company's may deteriorate its financial condition. In case there are signs of insolvency as a result of the deterioration of the financial condition of the company, the board of directors is obliged to prepare an interim balance sheet based on the sale price of the assets. If according to this interim balance sheet two-thirds of the share capital is lost, unless the general meeting decides the completion of the capital or to make do with the remaining capital, the company shall be deemed terminated.

If the assets of the corporation are not sufficient to meet the claims of creditors according to the interim balance sheet, the board of directors must inform the court of this state. The court decides in this case the company's bankruptcy. However, if the company's financial situation seems possible to improve, upon the request of the board of directors or a creditor the court may decide to postpone bankruptcy. Postponement of bankruptcy, is not the only institution serving improvement of the financial condition of the Corporation. Joint stock companies, may demand before they become insolvent, an ordinary arrangement of bankruptcy or a restructuring through reconciliation as well. In addition merger with another company to eliminate its insolvency, may be as well accepted as an improvement measure.

Deterioration of the Financial Condition, Insolvency, Interim Balance Sheet, Two-Thirds Capital Loss, Bankruptcy, Postponement of Bankruptcy, Insolvency, Ordinary Arrangement of Bankruptcy, Merger and Acquisition, Improvement Measure.

GİRİŞ

Anonim ortaklıklar sermaye birikimi sağlayarak ülkenin ekonomik hayatına faydalı katkıları bulunan kuruluşlardır. Sermaye şirketleri kanunen yasak olmayan her konuda faaliyet gösterebilirler. Bu faaliyetler sonucunda kâr elde edebilecekleri gibi zarar da edebilirler. Zarar eden anonim şirketin mali durumu bozulabilir. Bu bozulma çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. Bazıları iç, bazıları da dış etkenlerdir. İç etkenlere örnek olarak; gereksiz üretim yapılması, üretilen malların pazarlanamaması, aşırı borçlanma, alacakların zamanında tahsil edilememesi ve aşırı yatırımı örnek olarak gösterebiliriz. Dış etkenlere ise ekonomik şartlardaki beklenmedik gelişmeler, doğal afet, olumsuz yasal düzenlemeler, idari kararlar, uzun süreli grevlerdir. Tüm dünyada ortaya çıkan finansal krizleri de dış etkenlere örnek olarak gösterebiliriz.

İşletmelerdeki bu mali durumun bozulması bir tek nedene bağlanamaz. Bazen birçok neden bir araya gelir ve sermaye şirketlerinin mali durumu bozulabilir. Uygulamada genellikle kötü işletmecilik, yetersiz yönetim ve dengesiz ticari faaliyet sonucu mali durumun bozulduğu görülmektedir. Türkiye’de daha çok yönetim yetersizliği ve yöneticilerin kusurlarından anonim şirketlerin mali durumlarının bozulduğunu görüyoruz.

Mali durumu bozulan şirketlerin iflasına karar verilmesi halinde, bu karardan şirketin ortakları, yöneticileri, alacaklıları, vergi dairesi ve genel olarak ülkedeki tüm ekonomik yaşam olumsuz etkilenir. Ayrıca anonim ortaklıklarda çalışan işçilerin durumu da etkileneceğinden istihdam bozulabilir.