Adalet ve Kalkınma Partisi’nin türk Usulü Başkanlık Sistemi Önerisinin Değerlendirilmesi
Mert NOMER
Okuyacağınız çalışmada Adalet ve Kalkınma Partisi’nin 2012 yılının Kasım ayında Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa Uzlaşma Komisyonu’na sunduğu “başkanlık sistemi” önerisine ilişkin değerlendirme yapılmış olup önerinin gerçekten bir başkanlık sistemi olarak değerlendirip değerlendirilemeyeceği tartışılmış, başkana verilen yetkiler, saf başkanlık sistemi ile yönetilen Amerika Birleşik Devletleri’nde başkanın yetkileri ile karşılaştırılmıştır. Sonuç bölümünde ise öneriyle ilgili çekinceler dile getirilmiştir.
Başkanlık Sistemi, Adalet ve Kalkınma Partisi, Amerika Birleşik Devletleri, Başkancı Sistem, Saf Başkanlık Sistemi.
In the following article constitutional draft, which was presented to The Constitution Conciliation Commission by The Justice and Development Party (AKP), will be reviewed and discussed if the draft can be evaluated as “presidential system” or not! The powers, which were given to the president in the draft, will be compared with the pure presidential system of United States’. In conculusion, dangers and disadvanteges of the draft will be mentioned.
Presidential System, Justice and Development Party, United States of America, Super Presidency, Pure Presidential System.
GİRİŞ
Adalet ve Kalkınma Partisi'nin Kasım 2012'de TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na sunduğu başkanlık sistemine ilişkin öneri metni gazetelerde yayınlanmış1 üzerine uzun tartışmalar yapılmıştır.
Şüphesiz başkanlık sisteminin doğduğu Amerika Birleşik Devletleri'nin, halen Dünya'da sistemi en iyi uygulayan ülke olduğunu söylenebilir. Bu sebeple çalışmamızda karşılaştırmalar büyük ölçüde ABD'de uygulanan saf başkanlık sistemi modeliyle yapılmıştır. Önerinin tüm maddeleri tek tek değerlendirilmeyip saf başkanlık sistemi uygulamasından sapmalar ile demokrasi, hukuk devleti ve kuvvetler ayrılığı açısından sakınca yaratabilecek maddeler incelenmiştir. Özellikle sisteme adını veren yürütme organı ¨başkan¨ın ve ¨başkanın yetkileri¨ üzerinde durulmuştur.
1. TÜRKİYE’DE TEKLİF EDİLEN TÜRK USÛLÜ BAŞKANLIK SİSTEMİNDE BAŞKANIN SEÇİMİ
Kasım 2012'de, Türkiye Büyük Millet Meclisi Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na Adalet ve Kalkınma Partisi tarafından sunulan başkanlık sistemine ilişkin öneride Başkanın seçimine ilişkin değerlendirmeler bu bölümde yapılacaktır.
