Elbirliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Çevrilmesinde Görevli Merci Sorunu

Abdulkerim YILDIRIM

Türk Medeni Kanunu’nun 644. maddesinde elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi konusunda sulh hukuk hâkiminin görevli olduğu belirtilmiştir. 27.01.2009 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Tapu Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 5831 sayılı Kanun’un ilgili maddesinde ise taşınmazlara ilişkin olmak üzere bu görev tapu sicil müdürüne verilmiştir. Her iki madde metni incelendiğinde normlar arasında açık bir çatışma olduğu görülmektedir. Bu durum uygulamada karışıklıklara sebep olmaktadır. Bazı sulh hukuk mahkemelerinde elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesine ilişkin davaların görülmesine devam edildiği halde bazı sulh hukuk mahkemelerinde bu konuda görevin idareye geçmesi sebebiyle ret kararı verildiği gözlenmektedir. Uygulamadaki bu karışıklığın çözümlenmesi için 5831 sayılı Kanun’un ilgili maddesinin, Türk Medeni Kanunu’nun 644. maddesini, taşınmazlara ilişkin olarak zımnen ortadan kaldırıp kaldırmadığının değerlendirilmesi önem taşımaktadır.

Türk Medeni Kanunu, Elbirliği Mülkiyeti, Paylı Mülkiyet, Kadastro Kanunu, Sulh Hukuk Hâkimi.

In Article 644 of Turkish Civil Code, it is stated that judge of peace court is assigned in respect of joint ownership’s transformation. Law No. 5831 About to Make Changes in Law of Title and Some Laws, which was published on 27.1.2009 in Official Gazette, assigned this task to land registry chiefs in its related article. When both above called articles are together analysed, an apparent conflict between them will be realised. This circumstance causes confusions in practice. While some peace courts continue to hear cases about joint ownership’s transform to co-ownership, it is observed that some others object cases in consideration of this task’s assignment to administration. For settling this appliance confusion, it is significant to analyse whether Law No. 5831 related article impliedly abrogated Turkish Civil Code Article 644 in terms of immovable property or not.

Turkish Civil Code, Joint Ownership, Co-Ownership, Law of Land Registry, Judge of Peace Court.

I. GİRİŞ

Elbirliği mülkiyetine konu mal üzerinde maliklerin hareket serbestisine getirilen sınırlamalar, ortakları, elbirliği mülkiyetini paylı mülkiyete çevirmeye zorlamaktadır. Gerçekten de elbirliği mülkiyetinde ortakların belirlenmiş paylarının olmayıp, her birinin hakkının ortaklığa giren malların tamamına yaygın olması (TMK m. 701, f. 2) ve bunun neticesinde aksine bir hüküm olmadıkça gerek yönetim, gerek tasarruf işlemleri için ortakların oybirliğiyle karar vermeleri gerekliliği (TMK m. 702, f. 2) bu tür mülkiyeti pek tercih edilmeyen bir mülkiyet türü haline getirmektedir.

Bazen de elbirliği ortaklarından birisinden alacaklı olan şahıslar da alacaklarına kavuşabilmek için mahkemeden aldıkları yetki belgesi ile elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesini istemektedirler. Bu sebeple elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete çevrilmesi davası yerel mahkemelerde oldukça sık görülen bir dava türü olarak karşımıza çıkmaktadır.

II. ELBİRLİĞİ MÜLKİYETİ VE PAYLI MÜLKİYET KAVRAMLARI

Bir eşyaya gerçek veya tüzel fakat tek kişi malik ise buna tek kişi mülkiyeti; birden çok kişi malik ise buna da birlikte mülkiyet denir. Türk Medeni Kanunu birlikte mülkiyeti paylı mülkiyet ve elbirliği mülkiyeti olarak ikiye ayırmıştır (m. 688 vd.) Bunlar dışında yeni bir birlikte mülkiyet türü meydana getirilemeyeceği gibi, bu türlerin temel esaslarında da değişiklik yapılamaz¹.