Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı Kapsamında Kolluğun Güç Kullanmasında Ölçülülük İlkesi ve Gezi Parkı
Mert NOMER
Çalışmada, 2013 yılının Mayıs Ayında başlayan Gezi Parkı Protestoları özelinde, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı, bu hakkın sınırlandırılma nedenleri, barışçıl protestolara kolluk müdahalesi, kolluğun toplantı ve gösteri yürüyüşlerine müdahalesinde uyulması gereken esaslar ve müdahalede ölçülülük ilkesi konuları üzerinde durulmuştur. İnceleme de özellikle Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına değinilmiş olup kolluğun en sık müdahale yöntemi olarak öne çıkan biber gazı kullanımına ilişkin güncel kararlara da yer verilmiştir.
Gezi Parkı, Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi, Ölçülülük İlkesi, Biber Gazı, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Hakkı.
In the following article, right to congregate and demonstrate, legitimate reasons for limitation of this right, intervention of the police to a peaceful demonstration, rules for dispercing demonstrators, principle of proportionality subjects will be examined specific to Gezi Park demonstrations which had started in the end of May 2013. Constitutional Court’s and European Courts of Human Rights’ decissions were especially examined and current “pepper gas” (lately one of the most used disperse method of the police forces) decissions were discussed.
Gezi Park, Police’s Right to Use Force, Principle of Proportionality, Pepper Gas, Right to Congregate and Demonstrate.
GİRİŞ
"Bu izinsiz bir gösteridir. Kamu düzenini bozuyorsunuz. Dağılmazsanız zor kullanılacaktır."
2013 yılının Mayıs ayının sonunda Taksim Gezi Parkı’ndan bir dizi ağacın yayalaştırma çalışmaları amacıyla sökülmesi Taksim Dayanışma grubu tarafından protesto edilmiş, protestoya katılanlar Gezi Parkı’nda çadır kurup sabahlamıştır. Takip eden günlerde gerek siyasi iktidarı elinde bulunduranların açıklamaları gerek kolluğun müdahale şekli protestolara katılanların sayısını, dağın zirvesinden yuvarlanan kar topu misali büyütmüş, protestolar "direniş"1 adını almış ve ülkenin pek çok farklı şehrine yayılmıştır. Elbette Gezi Parkı eylemlerinin nedenleri ve sonuçları üzerine ciltlerce eser yazılabilir fakat bu çalışmanın amacı "kolluğun güç kullanma yetkisinin ölçülülük kuralı gereği sınırı ve kolluğun özellikle biber gazı kullanımı ile Gezi Parkı olaylarının ilişkilendirilmesi" olacaktır.
Konu işlenirken klasik olmaktan uzak bir yöntem tercih edilecek fakat, akademik bir çalışma ortaya konulacaktır. Gaye, hem hukukçuların, hem de hukuk ilmine uzak ilgililerin çalışmadan faydalanabilmesidir.
