İşyeri Devrinin Tarafların Fesih Hakkına Etkisi

Effect of the Workplace Transfer on the Cancellation Rights of Parties

Gülsüm TATAR

Son zamanlarda ekonomik sebeplerle işyeri veya işletmelerin küçülmeye gitmeleri veya tamamen kapanması aşamasında işyerinin veya bir bölümünün devri gündeme gelmekte ve bu durumdan en fazla devre konu işyeri veya bölümde çalışan işçiler etkilenmektedir. Devir sonucu devralan işverenin de devre konu yerde kendine bağlı çalışanlarının olduğu durumlarda, istihdam fazlalığı ortaya çıkmakta ve devir kapsamındaki işçiler iş sözleşmelerinin sona erdirilmesi sorunu ile karşılaşabilmektedirler. Bu sorunun ortadan kaldırılması ve devre maruz kalan işçilerin korumaya alınması amacıyla 4857 sayılı İş Kanununda fesih yasağı öngörülmüştür. Çalışmamızda fesih yasağı ve yasağın fesih türlerine göre kapsamı incelenecektir.

İşyeri Devri, Fesih Yasağı, Haklı Nedenle Fesih, Süreli Fesih, Devreden İşveren, Devralan İşveren.

Downsizing of the companies or completely shut down of establishments have been become a current issue recently due to economic reasons in that case handed over workplace and workers are the most affected ones adversely. When assigned company have to employ the newly acquired workers in addition to its own employee, the over employment issues can be raised. Therefore, the acquired company workers may encounter problems with the termination of employment contracts. Termination ban of contracts was foreseen at Labor Law 4857 in order to eliminate the relevant problem and the protection of acquired workers. In this study termination ban and the scope of termination according to type of ban will be reviewed.

Transferring of Workplace, Prohibition of Termination, Termination Right Reason, Serious Termination, Employer Transferring, Employer Assigning.

İşyeri veya bir bölümünün devrinin yasal olarak düzenlenmesinin sebebi, işveren değişikliğine bağlı olarak işçiler aleyhine oluşabilecek durumların engellenmesi, iş sözleşmelerinin sürekliliğinin sağlanması, işçilerin iş sözleşmelerinden doğan haklarının devirden sonra da korunmasıdır. İşçi lehine böyle bir korumanın sağlanabilmesi için 4857 sayılı İş Kanununda, devir anında mevcut iş sözleşmelerinin bütün hak ve borçları ile devralan işverene geçeceği, işverenlerin devirden önce doğmuş olan haklardan müteselsilen sorumlu oldukları ve salt devir nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilemeyeceği düzenlenmiştir. Söz konusu güvencelerden iş sözleşmesinin devir sebebine bağlı olarak sona erdirilememesi, fesih yasağı olarak nitelendirilmekte olup, 4857 sayılı İş Kanunu m.6/5 hükmünde düzenlenmiştir. Bu hüküm ile tarafların fesih haklarına sınırlama getirilmiş ve iş sözleşmelerinin işyerinin devri halinde devralan işverenle devam edecek olması esası, iş güvencesi fikrine uygun olarak korumaya alınmıştır¹.

1475 sayılı Kanundan farklı olarak 4857 sayılı İş Kanununda açıkça sırf işyeri devri sebebiyle iş sözleşmelerinin feshedilemeyeceği hükme bağlanmıştır. 4857 sayılı İş Kanunu m.6/5'e göre; "Devreden veya devralan işveren iş sözleşmesini sırf işyerinin veya işyerinin bir bölümünün devrinden dolayı feshedemez ve devir işçi yönünden fesih için haklı sebep oluşturmaz. Devreden veya devralan işverenin ekonomik ve teknolojik sebeplerin yahut iş organizasyonu değişikliğinin gerekli kıldığı fesih hakları veya işçi ve işverenlerin haklı sebeplerden derhal fesih hakları saklıdır". Feshe ilişkin bu hüküm iş sözleşmelerinin devralan işverene geçişini öngören düzenlemenin (İş K. m.6/1) tamamlayıcısı niteliğindedir². Bu düzenleme ile işverenin fesih hakkı tamamen kaldırılmamakta, işverenin girişim özgürlüğüne aykırılık oluşturmayacak şekilde işçi lehine bazı sınırlamalar getirilmektedir³.

4857 sayılı İş Kanunu m.6'ya temel teşkil eden 77/187 sayılı Yönerge ve 2001/23 sayılı Yönergenin 4. maddesinde de fesih yasağından bahsedilmiştir. Buna göre, işyeri, işletme veya işyerinin bir bölümünün devri devralan veya devreden yönünden hizmet akdinin feshi sebebi oluşturmaz. Bu hüküm işyeri devrinin çalışma koşullarında değişikliklere sebebiyet veren ekonomik, teknik veya organizasyon sebeplerinden kaynaklanan olası fesihlere engel değildir. Burada devrin bir işletme gereği olarak fesih nedeni oluşturmayacağı ifade edilmek istenmiştir⁴.