Karşı Dava

Counterclaim

Muharrem ARSLAN

Karşı dava, davalının, davacıya yönelik açtığı ve davalının da davacıda olan hakkının hüküm altına alınmasını istediği bir davadır. Karşı davanın şartları, Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) madde (m.) 132’te yazılmıştır. Doktrin karşı dava açılabilmesi için bir şart daha kabul etmiştir. Sadece bu şartları sağlayan davalar, karşı dava olarak nitelendirilecektir.

Karşı Dava, Derdestlik, Yargı Yolu, Takas ve Mahsup, Asıl Dava ile Karşı Dava Arasında Bağlantı Olması.

Counterclaim is a süit that defandant sues to plaintiff and defandant wants to reach a verdict for his rights which are on plaintiff. Conditions of the counterclaim has been written at Civil Procedure Code (HMK) article (m.) 132. The doctrine has admitted an additional condition to plea a counterclaim. Only just süits that provide these conditions, will be recognized as a counterclaim.

Counterclaim, Pendency, Jurisdiction, Barter and Deduction, Associate Counterclaim with The Main Suit.

GİRİŞ

Karşı dava, hukuk dili bakımından teknik bir anlam ifade etmektedir. Bu sebeple davalıların, davacılara yönelik açtığı her dava teknik bakımdan karşı dava olarak nitelendirilemeyecektir.

Makalemizde de bir davanın hangi şartlarda karşı dava sayılabileceği dört ana başlıkta anlatılacaktır. Genel Bilgiler başlığı altında, karşı dava ile karşı davanın daha iyi anlaşılması için konuyla ilgili diğer terimlerin tanımı yapılacak ve karşı davanın özellikleri hakkında bilgi verilecektir. Karşı Davanın Şartları başlığı altında, bir davanın, karşı dava sayılabilmesi için gerekli olan şartlar öncelikle genel olarak ve daha sonra bu şartlar alt başlıklar halinde incelenerek daha detaylı bir şekilde anlatılacaktır. Karşı Davanın Açılması ve Süresi ile Karşı Davada Tahkikat ve Hüküm başlığı altında öncelikle tarafların bir karşı davayı nasıl ve hangi sürelerde açabileceği incelenecektir. Bundan sonra, mahkemenin asıl dava ile karşı davanın tahkikatını nasıl ikame ettireceği ve iki dava arasında nasıl hüküm vereceği ve bir dava hakkında verilen kararın diğer davayı nasıl etkileyeceği anlatılacaktır. Son olarak, Milletlerarası Özel Hukukta Karşı Davalarda Yetkili Mahkeme başlığı altında da konusu milletlerarası özel hukuku ilgilendiren davalarda yetkili mahkemelerin hangisinin olduğu incelendikten sonra da çalışmamız sonlandırılacaktır.

I. GENEL BİLGİLER

Karşı dava, açılmış ve görülmekte olan bir (asıl) davada davalının, aynı mahkemede (ve aynı dosyada) davacıya karşı açtığı davaya (karşı dava; mukabil dava; davayı mütekabile) denir (HMK m.132, 133).¹ Böylelikle, asıl dava ve karşı dava birlikte görülerek karara bağlanmaktadır.² Bu nedenle mahkeme, her iki davanın konusunu teşkil eden uyuşmazlık (veya uyuşmazlıklar) hakkında tam bir görüş sahibi olur; mahkemenin vereceği karar, daha isabetli olur ve birbirleriyle bağlantılı olan uyuşmazlıklar hakkında çelişik hükümler verilmesi önlenir. İki davanın ayrı ayrı görülmesine oranla, karşı davanın, asıl dava ile birlikte incelenmesinde tahkikat ve yargılama daha çabuk ve kolaydır ve yargılama giderleri daha azdır. Yani karşı dava, usul ekonomisine (HMK m.30) de uygundur.³