Nürnberg Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi ve Mahkemenin Uluslararası Ceza Hukukuna Etkisi

The International Military Tribunal at Nuremberg and Its Effect on International Criminal Law

Cemal YURTSEVEN

İnsanlığın tamamını ilgilendiren suçları yargılamak üzere bir uluslararası ceza mahkemesi kurulması düşüncesi 19. yüzyıl sonlarına kadar dayanmaktadır. Dünyada hukukun uluslararası bir karakter taşımasının zorunlu olduğu yolunda bir anlayış, İkinci Dünya Savaşı yıllarında filizlenmeye başladı ve savaşın bitiminde dünyanın gündemine geldi. Nürnberg Yargılaması da, daha önceki tarihte bir benzeri olmayan bir olay, doğrudan doğruya, bir olağandışı davranışın yarattığı dehşete karşı dünyanın tepkisidir. Yaşanan acı olaylar sonrasında 20. yüzyılda ilk olarak Nürnberg mahkemesi kurulmuş ancak bu mahkeme de dünya kamuoyunu tatmin etmekten uzak kalmıştır. Nürnberg yargılamaları Nazi Almanyası’nın, siyasi, askeri, ekonomik ve liderlerinin önemli üyelerinin yargılanması için II. Dünya Savaşı’nın müttefik güçleri tarafından düzenlenen bir dizi askeri mahkemeler sürecidir. İkinci Dünya Savaşının ardından kurulan Nürnberg Askeri Ceza Mahkemesi uluslararası ceza hukukunun ve adaletinin gelişimine büyük katkıda bulunmuştur. Nürnberg mahkemeleri bugün savaş suçlarında bireysel sorumluluğun en önemli kaynaklarından biri olarak kabul edilmektedir. Bu mahkemelerle yalnız devletlerin değil, aynı zamanda bireylerin de uluslararası hukuka uygun davranması gerektiği ortaya konulmuştur.

Uluslararası Ceza Mahkemesi, Uluslararası Ceza Hukuku, Nürnberg Mahkemesi, İnsanlığa Karşı Suçlar.

The idea of establishing an international criminal court to prosecute crimes condemned by all humanity goes back to the 19th century. The idea that law should be of international character emerged during the 2nd World War and came to the agenda of the international community after the War. The trials at Nuremberg were unprecedented in history, and were a direct reaction of humanity for unusual behaviour creating horror through the world. Nuremberg tribunals, first founded after the tragic events in the 20th century, were far from satisfying international public opinion. The Nuremberg trials were a series of military tribunals held by the Allied forces of World War II, and are most notable for the prosecution of prominent members of the political, military, and economic leadership of Nazi Germany. The Nuremberg Tribunal, which was established after the 2nd World War, made a significant contribution to the development of international criminal law and justice. The Nuremberg Tribunals today are recognised as one of the most important bases of individual responsibility for war crimes. By these courts the idea has been demonstrated that not only governments but also individuals should act in accordance with international law.

International Criminal Court, International Criminal Law, Nuremberg Tribunal, Crimes Against Humanity.

GİRİŞ

Tek bir dünyada yaşıyor olma bilincinin uyanması ve yaygınlaşması; daha geniş anlamıyla küreselleşmenin ulaştığı mevcut aşama; evrensel bir hukuk oluşturma düşüncesini oldukça hızlandırmıştır. Bu süreç, çok daha ileri noktalara varmış olarak dünyayı biçimlendirmeye devam etmektedir. Bir yandan da bu yeni ekonominin, politikanın ve diğer uluslararası ilişkilerin gerekleri, küresel dünyada küresel bir hukukun oluşmasını daha da zorlamaktadır. Bu noktada, Nürnberg Mahkemesi, uygulamaya bireylerin uluslararası cezai sorumluluğuna gidilmesi yeniliğini getirerek, küresel bir hukukun oluşması sürecinde önemli bir konum almıştır.

Savaşlarda vahşete ve yıkıma sebep olanların cezalandırılmasına yönelik ilk adım tarihe Nürnberg Yargılamaları olarak geçen Nürnberg Mahkemeleri ile başlamamış olmakla beraber, en büyük adımlardan olmasının yanı sıra, etkisi ve uygulamaları ile kendisinden sonraki gelişmelere rehberlik etmesi sebebiyle bu mahkemeler tarihte çok ayrı bir yere sahiptir.

Uluslararası ceza hukukunun konumuza bakan yönüyle, suçlarda, devlet tarafından dış siyasetin uluslararası hukuka göre yürütülmesi ve savaşın belirli bir şekilde başlatılması, yönetilmesi ve savaş kurallarına uyulması ile ilgili cezai sorumluluk söz konusudur ve bu sorumluluk; devletin dış siyasetini belirleyen ve savaşın başlatılması, yönetilmesi veya savaş kurallarına uyulması ile ilgili olan ve savaşın içinde yer alarak, faaliyetlerde bulunan kişilerin sorumluluğuna dönüşmektedir. Uluslararası hukukun bu şekilde belirlediği ve suç saydığı kuralların, doğrudan doğruya devletler tarafından ihlali durumunda ortaya çıkan ve cezalandırılması gereken eylemler; ilk kez İkinci Dünya Savaşı sonrasında, 8 Ağustos 1945 Tarihli Londra Anlaşması ve Nürnberg Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi (Nürnberg Mahkemesi) Statüsü "International Military Tribunal at Nuremberg" ile söz konusu mahkemenin yargı görevi ve alanı ile ilgili olarak tanımlanmıştır.¹