Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Kefalet Sözleşmesine İlişkin Şekil Kuralları Açısından Kefilin Sorumluluğunun Sınırı ve Kapsamı

Limits and Scope of Bailer’s Liability According to Formal Rules of 
Bail Agreement

Alper UYUMAZ


Kefalet sözleşmesinde, kefil, alacaklıya karşı, borçlunun borcunu ifa etmemesinin sonuçlarından kişisel olarak sorumlu olmayı üstlenmektedir. Kefalet sözleşmesi, kefilin kişisel malvarlığı ile sınırsız olarak sorumlu olması sonucunu doğuran bir teminat sözleşmesi olduğu için kefilin sorumlu olduğu miktarın belirlenmesi oldukça önemlidir. Geçerli bir kefalet sözleşmesinin kurulabilmesi için kefilin sorumlu olduğu azamî miktarın, yani kefalet sınırının, kefalet sözleşmesinde kefilin el yazısı ile yazılması gerekmektedir. Sorumluluğun belirlenmesinde kefilin sorumluluğunun kapsamına ilişkin TBK m. 589 ve kefalet sözleşmesinin içeriğinde zorunlu olarak bulunması gereken kefalet sınırı birlikte değerlendirilmelidir. Kefilin sorumluluğu, hiçbir şekilde kefalet sınırını aşamaz. Bununla birlikte, asıl borç ve asıl borçlunun temerrüdünün yasal sonuçlarının, akdî faizlerin, dava ve takip masraflarının ve rehin haklarının devrinin sebep olduğu masrafların ne oranda kefilin sorumluluğuna yansıtılacağının belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, kefilin sorumlu olacağı meblağın, birbiri ile bağlantılı kanun hükümleri ve kefalet hukukuna ilişkin temel ilkeler birlikte değerlendirilerek nasıl ortaya konması gerektiği ele alınmaya çalışılmış, yeri geldikçe olması gereken hukuk açısından önerilerde bulunulmuştur.

Kefalette Sorumluluk Sınırı, Kefalet Sözleşmesi, Kişisel Sorumluluk, Kişisel Teminat.

In bail agreement, bailer undertakes to be responsible for nonperformance of principal debt personally. From the point of bailer’s liability, determining bail limit is substantial. In bail agreement, bailer provides guarantee with his personal and unlimited patrimony for debt. Because of this, bail limit must be written by bailer as an autograph. It is one of the validity clauses of bail agreement. For determining the liability of bailer, Turkish Code of Obligations Art. 589 and bail limit must be considered together. The liability of bailer can never exceed the bail limit which was written by bailer to agreement. On the other hand, bailer’s liability range because of principal debt must be determined in the way of principal debt’s legal results, agreement interests, case and legal proceedings, pledge transfer costs. In this writing, relationship between articles about bail, main principals about bail law and amount of bailer’s responsibility intended were explained; as the occasion arises some proposals were given in terms of what the law ought to be.

Limit of the Bailer’s Liability, Bail Agreement, Personal Liability, Personal Guarantee.

I. GENEL OLARAK

Düzenlediği pek çok konuda önemli yenilikler içeren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda en kapsamlı değişiklikler, şüphesiz kefalet sözleşmesine ilişkin hükümlerde gerçekleştirilmiştir. Özellikle bankacılık uygulamasında sıklıkla başvurulan en temel kişisel teminat sözleşmesi olan kefalet sözleşmesinde kefilin sorumluluğunun açık bir biçimde belirlenmesi oldukça önem taşımaktadır. Zira kefil, kendisine tümüyle yabancı olan bir borcun gerektiği gibi yerine getirilmemesi durumunda alacaklının ifadan beklediği menfaatini teminat altına almakta; bununla birlikte teminat altına alınan bu alacağın nasıl belirleneceği, yani, kefilin sorumluluğunun kapsamı, kefalet sözleşmesine ilişkin birden fazla hüküm ile yakın ilişki içerisindedir.

Kefilin sorumluluğunun kapsamının ilgili olduğu ilk husus kefalet sınırı olup; bu husus, kefalet sözleşmesinin şekline ilişkin Türk Borçlar Kanunu’nun 583. Maddesinde ele alınmaktadır. Dolayısıyla kefilin sorumluluğunun kapsamı kefalet limiti ve kefalet sözleşmesinin içeriğine ilişkin sıkı şekil kuralları ile yakından ilgilidir. Bunun yanı sıra doğrudan doğruya kefilin sorumluluğunun kapsamını düzenleyen TBK m. 589 hükmü sayesinde sorumluluk daha açık olarak belirlenmektedir. Bahsi geçen maddede kefilin, borçlunun asıl borcundan sorumlu olacağı ifade edildiği için “asıl borç” kavramından ne anlaşılması gerektiği hususu da açıklığa kavuşturulmalıdır.

Bu incelemede, kefilin sorumluluğunun kapsamının ne olduğu, yukarıda bahsi geçen bu kapsam ile ele alınacaktır. Nitekim, uygulamada da karşılaşılan sorunların kapsamlı bir değerlendirme gerektirdiği ortadadır. Bu nedenle, kefilin sorumluluğunun kapsamı; “kefalet sözleşmesinin şekli, kefalet sınırı ve kefil olunan asıl borcun belirliliği” başlıkları altında incelenecektir. Bu inceleme 818 sayılı Borçlar Kanunu hükümleri ile 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümlerinin birlikte değerlendirilmesi ile kaleme alınacaktır.