Yabancı Gerçek Kişilerin Türkiye’de Taşınmaz Mülkiyeti ve Sınırlı Aynî Hak Edinmeleri

Acquisition of Property and Limited Real Rights of Foreigner Real People in Turkey

Merve Acun Mekengeç

Yabancıların temel hak ve özgürlükleri Anayasa m.16 gereğince milletlerarası hukuka uygun olarak kanunla sınırlandırılabilir. Mülkiyet hakkı da temel hak ve özgürlükler arasında yer alan bir haktır. Konu, esas itibariyle Tapu Kanunu’nda düzenlenmiştir. Ancak başka bazı kanunlarda da yabancıların taşınmaz mülkiyeti ve sınırlı aynî hak edinmesine yönelik hükümler yer almaktadır. Çalışmamız kapsamında sadece yabancı gerçek kişilerin taşınmaz mülkiyeti ve sınırlı aynî hak edinmeleri incelenmiştir. Bu çalışmada Tapu Kanunu’nda yer alan hükümlerin yanı sıra çok eski dönemlere dayanan bazı kanunlar, birtakım genelgeler, uluslararası anlaşmalar incelenmiş ve uygulama hakkında bazı bilgilere yer verilerek konu detaylı şekilde ele alınmıştır.

Yabancı Gerçek Kişiler, Taşınmaz Mülkiyeti ve Sınırlı Aynî Hak Edinme, Mülkiyet Hakkı, Tapu Kanunu m.35.

The fundamental rights and freedoms of forigners may be limited by acts in accordance with 16th article of the Constitution eligibly international law. Property rights is also one of the fundamental rights and freedom. The subjects is regulated in essence in Land Register Law. However, there are other regulations about foreigners’ acquisition of real property and limited real rigts in other Acts. The acquisition real property and limited real rights of the natural foreigner persons is analysed within this study. In this study subject has been detailed not only with the Land Register Law but also with the Acts that stands still from old ages, circulars, international agreements and practice of law.

Real Foreigner Persons, Acquisiton of Real Property and Limited Real Rights, Real Property, Land Register Law Art. 35.

I. GİRİŞ

Mülkiyet hakkı Anayasa ile güvence altına alınan haklardandır. Bu hak Anayasa'nın "Temel Haklar ve Ödevler" üst başlığı altında düzenlenen ikinci bölümünde "Kişinin Hakları ve Ödevleri" başlığı altında 35'inci maddede "(1) Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir. (2) Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir. (3) Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz" şeklinde düzenlenmiştir. Temel haklar ve özgürlükler başlığı altında düzenleme alanı bulan mülkiyet hakkı yabancılar için, milletlerarası hukuka uygun olarak kanunla sınırlanabilir (Anayasa m.16).

Türk Hukuku'nda yabancıların taşınmaz edinmesi genel olarak Tapu Kanunu'nda¹ düzenlenmiştir. Yabancıların taşınmaz mülkiyeti ve sınırlı aynî hak edinmesi;

Yabancıların bir ülkede taşınmazlar üzerinde sahip olacakları haklar sosyal, ekonomik, hukukî ve siyasi açıdan önem taşıyan, ülkenin bütünlüğü, güvenliği, coğrafi yapısı, stratejik bir konuma sahip bulunup bulunmamasıyla yakından ilgilidir. Bu sebepten dolayı, yabancıların taşınmaz mülkiyeti edinmesi ulusal güvenlik, kamu yararı ve kamu güvenliği kriterleri dikkate alınarak hassas bir şekilde ele alınıp düzenleme yapılması gereken bir konudur³. Yabancı hukuk sistemlerinde yabancıların taşınmaz edinmesi konusunda benimsenen tek bir ilkenin varlığından söz etmek mümkün değildir. Kimi hukuk sistemleri bu konuda bazı sınırlamalar getirmişken, kimleri ise, hiçbir sınırlamaya yer vermemektedir⁴. Örneğin, bu konuda Türk Hukuku'nda vatandaş-yabancı ayrımı yapılarak birtakım şartlar altında yabancıların taşınmaz mülkiyeti ve sınırlı aynȋ hak edinebilmesi düzenlenmişken, Avrupa Birliği'nde Birlik üyesi olmayan devlet vatandaşlarına taşınmaz satımı konusunda sınırlayıcı hükümlere yer veren devlet sayısı azdır. Bu kapsamda İngiltere, Fransa, Almanya, Hollanda, Portekiz, Finlandiya ve İsveç'in yabancıların taşınmaz edinmesi konusunda herhangi bir kısıtlayıcı hükme yer vermediğini söylemek mümkündür⁵.