Vekâlet Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve Benzer Hukuki İlişkiler ile Karşılatırılması

The Legal Nature of Attorney Agreement and Its Comparison with Quasi Relationships

Doğa Ekrem DOĞANCI

Roma Hukukundan bu yana vekâlet sözleşmesi bugün halen yaygın uygulama alanı bulan bir sözleşmedir. Bu durum vekâlet sözleşmesinin önemine ve akademik olarak incelenmesi gerekliliğine işaret etmektedir.Vekâlet sözleşmesinin genel bir iş görme sözleşmesi olarak BK m. 502 f. 2 kapsamında Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen diğer özel vekâlet tipleri, yayım sözleşmesi, eser sözleşmesi, hizmet sözleşmesi, komisyon sözleşmesi vb. ve ayrıca tarafların sözleşme serbestisi çerçevesinde iş görme borcu doğuran isimsiz sözleşmelere uygulanması söz konusu olabilir. İş görme sözleşmeleri arasında çoğunlukla büyük benzerliklerden ve bu sözleşmeleri bir birinden ayırt etmede güçlükler yaşanabildiğinden dolayı hem teorik hem de uygulamada sözleşmenin nitelendirilmesi ve dolayısı ile bu sözleşmeye uygulanacak hükümlerin tespiti önem arz eder. Bu çalışmamızda vekâlet sözleşmesinin zorunlu ve zorunluluğu tartışmalı unsurlarının, bu sözleşmenin diğer sözleşmelere uygulanabilirliğinin ve hukuki niteliğinin aktarılmasından sonra vekâlet sözleşmesinin benzeri diğer hukuki ilişkiler ile farkları ve benzerlikleri ortaya konulacaktır.

Vekâlet sözleşmesi, BK m. 502 f. 2, Eser - Hizmet - Simsarlık - Komisyon - Yayım Sözleşmeleri, Kredi Mektubu ve Kredi Emri, Adi Ortaklık.

From the Roman law till today attorney agreement has a very wide application area. This indicates the relevance of the attorney agreement and its academic research necessity. Applicability of attorney agreement as a general transaction contract to the other special attorney agreements, publishing agreements, contract of work, labor contract, commission contract etc. as well as innominate contract arising from the freedom of contract can be discussed in the scope of Art. 502 sec.2 of the Turkish Code of Obligation Nr. 6098. Because of the similarities between the transaction contracts as well as difficulties of separation from each other, it has theoretical and practical importance to identify these contracts and the articles applying to these. In this study after transmitting the imperative and disputable facultative elements of the attorney agreement, the applicability of attorney agreement to the other contracts and the legal nature of attorney agreement, it will be discussed the similarities and differences between the Attorney agreement and other quasi relationships.

Attorney agreement, Art. 502 sec.2 of the Turkish Code of Obligation Nr. 6098,Work-Labor- Brokerage-Commission-Publishing Contracts, Letter of Credit and Order of Credit, Ordinary Partnership.

I. GİRİŞ

Vekâlet sözleşmesi, Roma Hukukundan günümüze kadar gelen, günümüz hukuk sistemlerinde benimsenip, yaygın uygulama alanıbulan bir sözleşmedir¹. Bu durum vekâlet sözleşmesinin önemine ve akademik olarak incelenmesi gerekliliğine işaret etmektedir.

Türk hukukunda 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 9. bölümü vekâlet ilişkilerini düzenlemektedir. 9. bölümünkendi içinde vekâlet sözleşmeleri, Kredi Mektubu ve Kredi Emri, Simsarlık Sözleşmesi olarak 3 ayrım bulunmaktadır. Sistematik açıdan da görüleceği üzere genel bir iş görme sözleşmesi olarak,(olağan, adi, genel) vekâlet sözleşmesi ve özel vekâletler ayrımı yapılmaktadır.

Taraflardan birinin diğer tarafa karşı, iş görme borcu altına girdiği ve bu borcunu iş görme olarak nitelendirilen bir faaliyette bulunmak suretiyle yerine getirdiği sözleşmeleri ifade eden iş görme sözleşmeleri² arasında, vekâlet sözleşmesinin yanında yine yukarıda ifade ettiğimiz Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenen özel vekâlet tipleri, yayım sözleşmesi, eser sözleşmesi, hizmet sözleşmesi, komisyon sözleşmesi vb. ve ayrıca bu sözleşmeler dışında tarafların sözleşme serbestisi çerçevesinde iş görme borcu doğuran isimsiz sözleşmeler bulunmaktadır.Vekâlet sözleşmesi genel bir iş görme sözleşmesi olarak diğer tipik, isimsiz veya karma nitelikte iş görme sözleşmelere de, BK m. 502 f.2 uyarıca tamamlayıcı olarak uygulanması da söz konusu olabilir³.