“Darbe Suçu” İhmali Davranışla 
işlenebilir Mi?

Ersan ŞEN

Türk Ceza Kanunu’nun 311 ve 312. maddelerinde, Anayasa ile kurulu düzen ve bu düzenin işleyişi kapsamında sayılan yasama organını, yani Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni veya Hükümeti, cebir ve şiddet kullanarak ortadan kaldırmaya veya görevlerini kısmen veya tamamen yapmasını engellemeye teşebbüs edilmesi suç sayılmıştır. Bu maddeler, demokratik hukuk toplumunun vazgeçilmezi olan yasama ve yürütme organlarının korunması amacıyla düzenlenmiştir. Korunan hukuki yarar, demokratik hukuk toplumu ve Anayasa ile kurulu olan meşru düzenin işleyişi ve kesintiye uğramasının engellenmesidir. Bu nedenledir ki, suçun tamamlanmış hali değil, teşebbüs hali dahi tamamlanmış suç sayılmıştır. Ancak bu durum, teşebbüsün aşılıp geçici de olsa suçla istenilen neticeye ulaşılmasını kapsayan fiillerin suç sayılmasının engellemeyecektir. Çünkü suçların daha hafif hali olan teşebbüsü suç sayan kanun koyucu, elbette beraberinde bu suçların tamamlanmış hallerini de ceza sorumluluğu kapsamında kabul etmiştir.

Kamuoyunda “darbe suçları” adı ile bilinen bu suçlar, salt ifade hürriyetinin kullanımı veya ihmali davranışla işlenmeye elverişli suçlardan değildir. Bir başka ifadeyle, darbe suçuna konu eylemlerin düşünce aşamasında kalmaması, hazırlık hareketlerine geçilip, failler tarafından elverişli vasıtalarla cebir ve şiddete başvurulması gerekir.

Darbe suçları, birden fazla failin anlaşma ve işbirliği ile işlenen fiillerdendir. Kanaatimizce bu suçlar, iştirak iradesinden de öte “suç örgütü” yapılanması kapsamında işlenebilirler. Terörle Mücadele Kanunu m.3, bu suçları terör suçu kapsamında saydığından, bu suçları işlemeye yönelik örgütlenmelerin “terör örgütü” adını alacağını ifade etmek isteriz. Kimine göre bu suçlar, ortada terör örgütü olmaksızın, iştirak iradesi ile ve hatta bireysel olarak da işlenebileceği kabul edilmektedir ki, darbe suçlarının yapısı ve özellikleri bu düşünceye izin vermez.