Halkoyu

Popular Vote

Yekta Güngör ÖZDEN

I. GENEL OLARAK HALKOYLAMASI

Bir kanunun aydınlanıp sonuca kavuşması ya da bir sorunun çözümlenmesi için bir ya da birkaç soruyla halkın düşüncesinin, istencinin, eğiliminin, kanısının belirlenmesi yöntemi olan “Halkoylaması”nın daha iyi anlaşılması gerektiği inancındayız. Bilimsel bağlamda ayrıntılı biçimde anlatılan bu konu yeterince kavranamamış, değişik söylem ve nitelemeler dışında değişik amaçlarla gündeme getirilmesi anlaşılmasını güçleştirmiştir.

Hukukumuzda halkoylaması, yalnız Anayasa değişiklikleri için yapılan, bağlayıcı oylamadır. Anayasa'nın 175. maddesinin öngördüğü koşullarda yapılır. Anayasa değişikliğini ancak 184 milletvekili önerebilir. Hükümetin ve partilerin Anayasa değişikliği önerme yetkisi yoktur. TBMM'de 330 oy alan öneri kabul edilmiş olur. Eğer 330 ile 367 arasında oy alan değişikliği, Cumhurbaşkanı bir kez daha görüşülmek üzere 15 gün içinde TBMM'ne geri göndermezse, yayımlanmak üzere Resmî Gazete'ye gönderir ve halkoyuna sunulur.

Halkoyuna sunma “23.05.1987 günlü, 3376 no.lu Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun” gereğince yapılır. Sonuç “Evet” ya da “Hayır” oylarının belirlenmesiyle saptanır. Geçerli oyların yarısından çoğu “Evet” çıkarsa Anayasa değişikliği Türk Ulusu tarafından kabul edilmiş olur. Bu sonucu, yeni bir Anayasa değişikliği gerçekleşmedikçe, kimse değiştiremez. Halkoylamasını Yüksek Seçim Kurulu yönetir. Ancak, seçimleri geçersiz kılacak durumların benzeri saptandığında iptal eder.