Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Rekabet Kavramı ve Haksız Rekabet, Rekabet Yasağı ve Rekabetin Korunması Müesseselerinin Hukuki Temeli

The Concept of Competititon and Unfair Competititon, Legal Fundament to the Concepts of Prohibition of Competition and of Protection of Competititon

İsmet SAYHAN

Modern hukuk sistemlerinde, bireyler arasındaki haksız rekabeti önlemek ve piyasayı tümden düzenlemek üzere tasarlanmış bulunan çok sayıda rekabet kuralı bulunmaktadır. Her ne kadar, bu kurallar anlamca birbirine denklermiş gibi gözükse de, aslında uygulamada farklı sonuçlara sahip olmaktadır. İşte bu çalışmanın temel hedefi de söz konusu anlam ve uygulama arasındaki karışıklığa son vererek, okuyucuların zihinlerini netleştirmektir. Bunun dışında, burada rekabetin aslında ne olduğu sorusuna da bir yanıt aranmaktadır.

Rekabet Kuralları, Haksız Rekabet, Rekabet Hukuku, Rekabetin Korunması, Rekabeti Bozucu Davranış.

In modern legal systems, there are several antitrust rules designed to prevent unfair competition between parties and to regulate the market entirely. Even though they seem to be identical in meaning, these rules can lead different results in practice. This work primarily deals with this confusion in order to clear the readers’minds. In addition, it tries to find an answer to the question what competition really means.

Antitrust Rules, Unfair Competition, Competition Law, Protection Of Competition, Antitrust Treatment.

GİRİŞ

Çağdaş hukuk düzenleri rekabet ile ilgili değişik kurallara yer vermektedir. Bunlar haksız rekabeti önleyici (TBK m. 57; TTK. m. 54-63), rekabeti düzenleyici (kartel ve tröst kuralları) (Rekabetin Korunması Hakkında Kanun) veya rekabeti yasaklayıcı (TBK m. 553, 626; TTK m. 54-63; 230-231, 311, 396, 572; 613) kurallardır. Rekabet kavramıyla ilgili bazı hukuki müesseseler bulunmakta olup, bunların bir kısmı, rekabetin sınırlanmasını sağlayıcı; bir kısmı, rekabetin aşırı sınırlanmasını önleyici; bir kısmı da, rekabetin hukuka uygun davranışlarla gerçekleştirilmesini temin edici niteliktedir. Gerek uygulamada, gerekse teoride, birbiri ile esasen hiçbir ortak noktası bulunmayan hukuki müesseselerin, aynı kavramla ilgili olması sebebiyle karıştırıldığı görülmektedir. Bu çalışmada, rekabet kavramından hareketle; bu kavramla ilgili hukuki düzenlemelerden olan haksız rekabet, rekabet yasağı ve rekabetin korunması konular irdelenecektir. Çalışmada, rekabet yasağı ve rekabetin korunmasına ilişkin hükümler, rekabet sınırlamaları ile ilgili hükümler olarak kategorize edilmektedir. Rekabet kavramının esas alındığı bu hukuki müesseselerin uygulaması bakımından, hukuki temellerinin belirlenmesinin önemli olduğu açıktır.

I. REKABET KAVRAMI VE REKABET KUKUKU

Rekabet, toplumun gelişmesine yardımcı olan bir araçtır. Toplum hayatının her alanında olduğu gibi, ticari hayatta da başarı, rekabetin varlığına bağlıdır. Ancak rekabet bu fonksiyonunu kötüye kullanılmadığı müddetçe yerine getirir. O halde rekabetin toplumun gelişmesine yardımcı olma fonksiyonunun temini için, kötüye kullanımının önlenmesi gerekir.

Rekabet ticaretin her aşamasında fonksiyonunu icra eder. Rekabet hakkının kötüye kullanılması halinde, toplum bundan fayda değil, zarar görür. Arz eden durumundaki müteşebbisin, rakiplerinden müşteri koparmak için aldığı her tedbirin ticari rekabette yeri vardır1. Bu anlamda rekabet kendisinin verimini artırmak müşteri temin etmek veya rakibin faaliyetlerini güçleştirmek şeklinde gerçekleşir2. Bu amaçla rekabetin, her türlü kötüye kullanımını önleyici tedbirler sevk edilmiştir (TBK. m. 57, m. 553, 626; TTK m. 54-63; 230-231, 311, 396, 572; 613; AG. § 88).