Trafik Kazalarından Doğan Tazminat Alacakları İçin Doğrudan Sigortaya Başvurma
Alper ÖZBOYACI
ÖZET:
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun cevaz vermesine rağmen uygulamada sık sık gözden kaçırılan veya ihmal edilen, trafik kazalarından doğan maddi tazminat alacakları için sigorta şirketine doğrudan başvurma müessesesi ve bu müessesenin sağladığı pratik çözümler ve menfaatler; hem teorik hem uygulamasal olarak düzlemde içtihatlarla desteklenerek açıklanmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Trafik kazası, işletenin sorumluluğu, zorunlu mesuliyet sigortası, trafik sigortası, reasürans, TRAMER, Avrupa Birliği Tavsiye Kararı.
Giriş
Matematiksel sistem terminolojisi içerisinde tanımlamak gerekirse; tazminat, en geniş anlamda evrensel kümeyi teşkil eder. Tazminat kavramını öncelikle doğuş nedenleri açısından irdelemek birinci derecedeki alt kümeyi kurmamızı sağlar ki bunlar; sözleşmeye aykırılık ile haksız fiillerden ve sebepsiz zenginleşmeden doğan tazminatlar şeklinde sınıflanır. Haksız fiil kavramı burada geniş anlamda kusursuz sorumluluğu ve tehlike sorumluluğunu da içine almaktadır. İşte bizim çalışmamızın asli unsurunu da trafik kazalarından doğan sorumlulukta doğrudan sigortaya başvurma prosedürü teşkil ettiğine göre “tehlike sorumluluğu” ve bunun maddi/manevi boyutları yukarıda anılan genel sınıflamanın bir alt kümesi olarak çalışmamızın esasını oluşturacaktır. O halde özetlersek; tazminat üst kavramdır ve doğumuna neden olan haller ile bu hallerin maddi ve manevi boyutları, tazminat kavramının birer alt unsurunu teşkil eder.
Hukuki terminolojide; en geniş tanımıyla tazminat; sorumluluk şartları gerçekleştiği takdirde, zarar verenin, zarar görenin malvarlığında meydana gelen eksikliği gidermesidir. Konumuz açısından öncelikle ve önemle belirtmek gerekirse; bir trafik kazası sonrasında doğrudan sigortaya başvurduğumuzda, ancak ve ancak maddi zararları (bedene ve şeye ilişkin zararları)talep edilebiliriz.1 Maddi tazminatın amacı ise, zarar verici olay meydana gelmese idi, zarar gören malvarlığı açısından hangi durumda bulunacak idiyse, o durumun yeniden kurulmasıdır.2 O halde trafik kazalarından doğan zararlar açısından, zarardan önceki durumun yeniden kurulması için hukuk düzeni, hızlı ve pratik bir yol getirmiş midir?
