5941 Sayılı Çek Kanunu Açısından İleri Tarihli Çek
Post Dated Cheque According to Code on Cheques Numbered 5941
Mehmet Bahtiyar
5941 Sayılı Çek Kanunu ileri tarihli ya da, uygulamada sıklıkla kullanılan deyişle, vadeli çeklerin ibrazı ve bu tür çeklerde hukuki sorumluluk konusunda madde 3/8 ve geçici madde 3/5 hükümleri uygulama açısından da büyük önem taşıyan düzenlemelere yer vermekle birlikte 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili hükümleriyle çelişmektedir. Söz konusu düzenlemeler aynı zamanda Türk Ticaret Kanunu’na kaynaklık eden yabancı düzenlemelerle bağdaşmamakta ve bir ödeme aracı olması gereken çekin bu niteliğine uygun düşmemektedir.
Çek Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, İleri Tarihli Çek.
Code on Cheques Numbered 5941 includes two provisions regulating presentation of and the legal liability arising from the post-dated cheques, article 3/8 and provisional article 3/5, which are very crucial for the practice. However these provisions are in contradiction with the related provisions of Turkish Commercial Code Numbered 6102 and also not in line with the foreign regulations upon which Turkish Commercial Code is based and not suitable regarding the cheques’ characteristic as an instrument of payment.
Code on Cheques, Turkish Commercial Code, Post-Dated Cheque.
GİRİŞ
5941 Sayılı Çek Kanunu (ÇK)1, ileri tarihli –uygulamada sıklıkla kullanılan deyişle vadeli–çeklerin ibrazı ve bu tür çeklerde hukuki sorumluluk konusunda 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) ile çelişen ve uygulama açısından da büyük önem taşıyan iki düzenleme içermektedir. Bunlardan birisi, ÇK 3/8’de, diğeri ise ÇK geçici m. 3/5’te yer almaktadır.
Aşağıda, ÇK’nın bu iki düzenlemesini ele alıp değerlendirmeye ve TTK hükümleri ile karşılaştırmaya çalışacağız. Amacımız, ileri tarihli çeklerin ibrazı ve ödenmesi konusunda ÇK’nın anılan iki hükmünün etkilerini ve getirdiklerini değerlendirmektir.
Konunun iyi anlaşılabilmesi için, önce, çekin geçerlik şartlarından olan düzenlenme tarihinin, ibraz süreleri ve ileri tarihli çek ile ilişkisi, TTK hükümleri kapsamında ortaya konulacak, sonra da ileri tarihli çekin, üzerinde yazılı tarih gelmeden bankaya ibraz edilip edilemeyeceği ve ibraz edilirse hukuki sorumluluğa yol açıp açmayacağı, 5941 Sayılı (yeni) Çek Kanunu açısından, 3167 Sayılı (eski) Kanun ile karşılaştırılarak incelenecektir.
