Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Ortaklıkta İbra

Discharge of Board of Directors According to Turkish Commercial Code

Hüsnü Turanlı,Hüsnü Turanlı

İbra, borcu sona erdiren bir sözleşme olup yeni Türk Borçlar Kanunu m.132’de hüküm altına alınmıştır. Ortaklıklar hukukunda ise bir menfi borç ikrarı olup kurucuları, yönetim kurulu üyelerini, yöneticileri ve denetçileri sorumluluktan kurtaran tek taraflı bir hukuki işlemdir. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda ibra konusunda bazı yenilikler getirilmiştir. Bunlardan ilki, ibranın etkisine ilişkin 558. madde hükmü olup İBK m.758’den alınmıştır. Bu maddede, genel kurulun ibra kararının, kararda yer alan maddi olaylarla ilgili olarak olumlu oy veren ve ibra kararını bilerek payı iktisap pay sahiplerinin dava haklarını kaldıracağı, diğer pay sahiplerinin ise karar tarihinden altı ay sonra dava haklarının düşeceği düzenlenmektedir. Bir diğer yenilik ise 424. maddede bilançonun ortaklığın gerçek durumunun görülmesine engel olacak bazı hususları içermesi ve bunun bilinçli olarak yapılması durumunda bilançonun onaylanmasının ibra etkisi yaratmayacağına ilişkin düzenlemedir. İbra konusunda Türk Ticaret Kanunu’nda bu sayılanlardan başka bir yenilik yoktur. Bununla birlikte ibranın bir sorumluluktan kurtulma hali olduğu göz önüne alındığında ibra konusu incelenirken yeni Kanun’da, sorumluluk hükümleri başta olmak üzere pay sahiplerinin finansal tablolar, yıllık faaliyet raporu ve ortaklığa ait birçok konuda bilgi alma ve inceleme hakları ve azınlık hakları gibi konulardaki yenilikler üzerinde de durulmalıdır. Bu arada, yeni Kanun’da ibra kurumunu yakından ilgilendiren denetim kurumu bağımsız denetime dönüştüğü de dikkate alınmalıdır.

İbra, Menfi Borç İkrarı, Bilanço, Pay Sahiplerinin Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı, Azınlık Hakları.

Discharge is a contract regulated under the Article 132 of the new Code of Obligations dated 2011 as a manner terminating a debt. From the perspective of the Turkish Commercial Code, it is an admission of negative debt as a unilateral legal transaction, which releases the founders, the executive board members, managers and the auditors against the company from responsibility. Discharge, which used to be regulated widely in the former Turkish Commercial Code, is regulated in the new Turkish Commercial Code similarly but with some new differences. The first of these amendments is the inclusion of article 558 concerning the effect of discharge, from Swiss Code of Obligations art.758, which states that The resolution of release adopted by the general meeting is effective only for disclosed facts and only as against the company and those shareholders who approved the resolution or who have since acquired their shares in full knowledge of the resolution. The right of action of the other shareholders lapses six months after the resolution of release. Another amendment is made on the art.424 stating that whereas the balance sheet includes some obstacles that hinder the facts about the company, this ratification of balance sheet shall not bear the discharge effect if they hinder profoundly. The amendments include only these. However taking into consideration that discharge is a manner of terminating a liability, the new provisions regulating the liabilities, the rights of shareholders regarding the acquiring information on financial tables, annual activity reports and many other company records, the minority rights need to be studied as well. Inter Alia; a special attention needs to be paid to the new audition institution, which is in close connection with discharge.

Public Limited Company, Management Organs, Division of Power, General Meeting, Board of Directors

GİRİŞ

2011 yılında kabul edilip 2012 yılında büyük bir kısmıyla yürürlüğe giren 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu (TTK) ile ticaret hukukunun özellikle şirketler hukuku ve deniz ticaret hukuku alanlarında önemli değişiklikler gerçekleştirildi. Öte yandan bir kitap ilave edilerek “Taşıma İşleri” dördüncü bir kitap düzenlendi. Ticaret hukuku, çağdaş ülkelerin ticaret hukukları ile aynı esas ve ilkelere kavuştu. Bu çerçevede kurumsal yönetim, şeffaflık, açıklık, hesap verilebilirlik, bilgi alma ve inceleme haklarının genişletildiği, günün teknolojik gereklerine uyum gibi esasların egemen olduğu bir ticaret hukuku anlayışı getirilmiştir.

Yeni Kanun’la şirketler hukuku, Türk ticaret hayatının gereklerine uygun bir yapıya kavuşturulmuştur. Ticaret hayatında son yıllarda şahıs şirketlerine talep azalmış, sermaye şirketlerine talep ise had safhada olmuştur. Türkiye’de şirket sayılarına ilişkin olarak Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğünün Haziran 2014 verilerine göre 95.000 adet Anonim ortaklık, 714.000 adet limited ortaklık, 4.000 adet kolektif ortaklık, 330 adet komandit ortaklık, 38.000 adet kooperatif ve 500.000 civarında da gerçek kişi işletmesi faaliyet göstermektedir1. Bu rakamlar, ticaret şirketleri arasında sermaye şirketlerinin geldiği noktayı açıkça ortaya koymaktadır.

Anonim ortaklıkların sermaye ve organizasyon boyutundaki büyüme, halka açık yapılanma ve faaliyet alanlarının genişlemesi, bu ortaklıklarda yönetim meselesini son derece karmaşık bir yapıya büründürmüş, birkaç kişiden oluşan bir yönetim kurulu değil, bağımsız üyelerin de yer aldığı, grup başkanları, direktörler ve koordinatörlerden oluşan çoklu bir yönetim yapısı ortaya çıkmıştır. Yönetim kurulu üyelerinin dışarıdan atanabilmesi mümkün kılınmıştır. Öte yandan yeni Kanun ile denetim bir iç organ işlevi olmaktan çıkarılmış bağımsız bir niteliğe bürünmüştür. Dolayısıyla şirket içinden olmayan kişiler şirketi yöneten ve denetleyen bir konuma gelebilmektedir. Bunun sonucu olarak ortaklık, artık pay sahiplerinden bağımsız kimliğe sahip bir kurumsal yapıdır. Anonim ortaklığa hâkim ilkelerden biri de “yabancı paranın yönetimidir. Yönetim ve denetim ile pay sahipleri arasındaki yabancılık, pay sahiplerinin şirketin işleyişi hakkında daha fazla bilgi alma ve inceleme hakkını da gerektirmiş nitekim yeni Kanun’da pay sahipliği haklarına daha geniş yer verilmiştir.