Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Hekimin Sorumluluğunu Azaltan ve 
Kaldıran Nedenler

Öztürk AYDIN

İnsan hayatının doğrudan veya dolaylı olarak etkilendiği bir alan olan tıbbi müdahalelerin hukuksal olarak düzenlenmesinde, hekim-hasta haklarının belirlenmesiyle beraber hekimin sorumluluğunun kapsamının belirlenmesi de, üzerinde dikkatle durulması gereken bir konudur. Hekimin sorumluluğunun kapsamı hakkaniyet açısından önemlidir. Çünkü hekim konusunda uzman bir kişi olduğu için ondan beklenen özen artmakta ve sorumluluğu diğer sözleşmelerdeki borçluların sorumluluklarının üzerine çıkmaktadır. Buna karşılık, hekimin de insan olduğu düşünülerek hareket edilmeli ve onun sorumluluğunun kapsamı belirlendikten sonra kanunun öngördüğü durumlarda sorumluluğu azaltılmalı ve gerektiğinde kaldırılmalıdır. Tabi, bunu yaparken hasta haklarını yok sayacak ve hastanın tedavi sonunda uğradığı zararları tazmin etmesini engelleyecek durumlara da izin verilmemelidir. Bu makalede, hekimin sorumluluğunun kapsamının hem sözleşme hem de sözleşme dışında nasıl belirleneceğini ve bu belirlenen sorumluluğun kanunen ve taraf iradeleri ile nasıl azaltılabileceği veya kaldırılabileceğini inceleyeceğiz. Hekimin sorumluluğunun azaltılmasının ve kaldırılmasının kaynaklarının neler olduğuna ve bunun sınırının nasıl çizilmesi gerektiğine dair görüşlere de yer vereceğiz.

Hekimin Sorumluluğu, Sözleşmesel Sorumluluk, Sözleşme Dışı Sorumluluk, Sorumsuzluk Anlaşması, Hekimin Sorumluluğunun Azaltılması ve Kaldırılması

The determination of scope of doctor’s liability with the determination of rights of doctor and patient is a subject which worths care. Establishing of scope of doctor’s liability is significant for rightness. Because of that doctor is experts on his business, care is expected from him advances and his liability rises above the liabilties of obligators of other contracts.In contrast, it should be taken action that the doctor is in the human mind, and that after determining the scope of his responsibility should be reduced where required by law and when necessary, be removed from the responsibility. Of course, in doing so it must be ignored that the rights of patients to compensate for the losses suffered by the end of treatment and the patient should not be allowed to prevent any situations.In this article, we will examine how to determine the scope of the doctor’s liability as well as both the contract and out of contract. Afterwards we will examine how this determined liability can be reduced and removed through the intent of the parties and the code. We will place the doctor’s liability and the ideas how should be drawn the line of that and what is resources of reduction and removal.

Doctor’s Liability, Contractual Liability, Non-Contractual Liability, Contract of Nonliability, Reduction and Removal of the Doctor’s Liability.

GİRİŞ

Hekimin sorumluluğunu azaltan ve kaldıran nedenler ya kanundan ya da tarafların bu konuda anlaşmalarından kaynaklanır. Hekimin kanundan kaynaklanan hukuki sorumluluğunu azaltan ve kaldıran nedenlere değineceğimiz ilk bölümde hekimin hukuki sorumluluğunun başlıca kaynakları olan sözleşme ilişkisi, haksız fiil ve vekaletsiz iş görme ayrımları yapılarak her ayrımda hekimin hukuki sorumluluğu incelenecektir. Birinci ayrım olan sözleşme ilişkisinde öncelikle genel bilgiler verilecek daha sonra da hekimin sözleşmeden kaynaklanan özen borcunun kapsamı yani hekimin sorumluluğunun kapsamı belirlenecektir. Daha sonra, bu belirlenen kapsamdaki sorumluluğun azaltıldığı ve ortadan kalktığı haller anlatılacaktır. İkinci ayrımda; haksız fiil bakımından konuya yaklaşılacaktır. Tıbbi müdahalenin insan vücudu üzerine yapılan doğrudan müdahaleler olması, kişilik haklarına aykırılık oluşturabileceği için haksız fiil de gündeme gelecektir. Haksız fiilin genel olarak şartlarına baktıktan sonra hekimin haksız fiil sorumluluğu açısından hukuka aykırılığı engelleyen nedenler anlatılacaktır. Daha sonra hekimin haksız fiil sorumluluğunu azaltan ve kaldıran nedenleri anlatılacaktır. Birinci bölümde en son vekaletsiz iş görme bahsine değinilecektir. İkinci bölümde ise tarafların iradeleri ile sorumluluğu kaldırdıkları sorumsuzluk anlaşması incelenecektir. Bu anlamda özellikle özel hastanelerin ve özel muayenehanelerinde çalışan hekimlerin hastalarıyla yaptıkları sorumsuzluk anlaşmalarından bahsedilecektir. En son bölümde hekimin sorumluluğunun azaltılmasının tazminata olan etkisine değinilecektir.

Borçlar Kanunu açısından hekimin sorumluluğunu azaltan ve kaldıran nedenleri inceleyeceğimiz için bağımsız çalışan hekim ve özel hastanelerde çalışan hekimin sorumluluğu anlatılacaktır. Kamu hastanelerinde çalışan hekimlerle alakalı idare hukuku hükümleri uygulanacağı için konumuz kapsamı dışındadır.

Bu arada 818 Sayılı Borçlar Kanunu -ki burada BK. denecektir- ile 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunun -ki burada TBK. denecektir- hükümleri birbirleriyle kıyaslanacaktır. Tıbbi müdahale hukukunda hekimin sorumluluğunun azalmasına ve kaldırılmasına dayanak teşkil ettikleri noktalar belirtilecektir. Hekimin sorumluluğu açısından oluşan farklı noktalar anlatılacaktır.