Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Ekonomik Kriz Sonrası Anayasa Yapımı: İzlanda’nın Yeni Anayasa Yapım Süreci

Constitution Making After Economic Crisis: New Constitution Making Process in Iceland

Sinem YARGIÇ

1944 tarihli İzlanda Cumhuriyeti Anayasası yerine, yeni bir anayasanın yapılmasının gerekliliği, İzlanda’da uzun zamandan beri tartışılmaktadır. Bununla birlikte, 2008’in sonlarında yaşanan ekonomik kriz, İzlanda’da yeni anayasa yapım sürecinin başlamasında temel etken olmuştur. İçinde bulunduğumuz dönemde de devam eden yeni anayasa yapım süreci çeşitli aşamalardan oluşmaktadır. Ulusal Toplantı’nın düzenlenmesi, Anayasa Meclisi Seçimi, İzlanda Yüksek Mahkemesi’nin Anayasa Meclisi Seçimi’ni iptal etmesi, Anayasa Konseyi’nin oluşturulması, istişari referandum düzenlenmesi, Anayasa ve İzleme Komitesi’nin yeni anayasa önerisini değerlendirmesi, bu aşamalardan bazılarıdır. Yeni anayasanın yapım sürecinde, modern teknoloji araçları vasıtasıyla, halkın sürece katılımı ve katkısı sağlanmıştır. Bundan sonra, anayasa yapım sürecinin ne şekilde gelişeceğini ise İzlanda Parlamentosu’nun tutumu belirleyecektir.

İzlanda, Anayasa, Anayasa yapımı, Demokratik Anayasa Yapımı, Anayasa Konseyi.

It has been debated for a long time that the Constitution of the Republic of Iceland (The Icelandic Constitution of 1944) should be replaced with a new Constitution. However, only some partial constitutional amendments were made until 2008. The economic and financial crisis emerged in late 2008, became a turning point for the start of a new constitution making process in Iceland. And the constitution making process for a new Icelandic constitution is still continuing. The ongoing constitution making process is composed of many stages: The organization of the National Forum, the election of the Constitutional Assembly, the invalidation of the Constitutional Assembly Election by the Supreme Court of Iceland, the establishment of Constitutional Council, the consultative referendum, the appointment of Constitutional and Supervisory Committee, etc. The involvement of the public by using modern communication technologies gave the constitution making process a broad participatory dimension. In the current phase of the constitution making process, it will be the Icelandic Parliament which will determine how the constitution making process will evolve.

Iceland, Constitution, Constitution making, Democratic Constitution Making, Constitutional Council.

GİRİŞ

İzlanda’da 2008’in sonlarında yaşanan ekonomik kriz, yeni bir anayasanın yapım sürecinin başlamasında temel etken olmuştur. Ekonomik krizle birlikte, bankacılık sisteminin % 85’ini oluşturan üç banka, bir hafta içinde çökmüş ve bunu, diğer bankalar takip etmiştir. Uğranılan mali kayıp, İzlanda’nın Gayri Safi Milli Hasılası’nın yedi katına varmıştır1. İzlanda’da bankacılık sektörünün çöküşü, ekonominin büyüklüğüne göre, tarihte yaşanan en büyük iflas olarak değerlendirilmektedir2.

İzlanda’nın yeni anayasa yapım süreci, ekonomik kriz sonrası anayasa yapımıyla örtüşmektedir. İçinde bulunduğumuz dönemde de yeni anayasa yapım süreci devam etmektedir. İzlanda’daki anayasa yapım süreci, demokratik anayasa yapım sürecinin en son örneği -hatta modeli- olarak takdim edilmektedir. Bu önemi nedeniyle, çalışma kapsamında, İzlanda anayasa yapım sürecinin çeşitli aşamaları incelenecek ve yeni anayasa yapım süreci değerlendirilmeye çalışılacaktır.

I. EKONOMİK KRİZİN BAŞLAMASINDAN ANAYASA MECLİSİ SEÇİMİ’NE KADAR GEÇEN DÖNEM

İzlanda’da yaşanan ekonomik kriz sonrasında, yürürlükte olan İzlanda Cumhuriyeti Anayasası’nın yerine, yeni bir anayasa yapılması gerekliliği tartışılmaya başlanmıştır. Bununla birlikte ekonomik krizin gerçekleşmesinden önceki dönemde de İzlanda Cumhuriyeti Anayasası’nın tümden/bütünsel veya kapsamlı bir biçimde değiştirilmesi için bazı girişimlerde bulunulmuş ve de bu amaçla çeşitli komiteler kurulmuştur. Ancak tüm bu girişimler başarısızlıkla sonuçlanmıştır3.