Trafik Sigortasında Sigortacının Temerrüdü
Halil YILMAZ
Trafik sigortasında borçlu sigortacının temerrüdü, muaccel olan borcun yerine getirilmesine olanak bulunmasına ve alacaklının uyarısına karşın ifada iradi olarak gecikme gösterilmesine ilişkin bir sorumluluk nedenidir. Trafik kazalarından kaynaklanan borçlarda vade tarihinin, önceden bilinmesine olanak bulunmadığı gibi, borç ve faiz miktarı ile temerrüdü belirlemek için alınabilecek bir tedbir olanaklı görünmemektedir. Bu nedenle borç doğumu ile muaccel hale gelmiş olmaktadır.
Sigorta Sözleşmesi, Sigortacının Ödeme Yükümlülüğü, Tazminatın Muaccel Hale Gelmesi, Borç Doğumu
1- Giriş
Tehlikeler nedeniyle meydana gelen zararların giderilmesi insanların toplu ve birlikte hareket etmelerini gerektirmektedir.Toplu ve birlikte hareket etmekten beklenen yararın elde edilmesi bunun bir organizasyon etrafında gerçekleştirilmesi ile mümkündür.Bu organizasyon sigortadır. Sigortanın amacı, öngörülemeyen tehlikelerin sonuçlarından mümkün olan en az zararla kurtulmaktır1. Trafik kazalarında rizikonun gerçekleşmesinden sonra malvarlığındaki azalmanın telafisinde sigortacının göstereceği gecikme aşağıda incelenmeye çalışılmıştır.
2- Sigorta Sözleşmesi
Sigorta ileride doğabilecek rizikoların meydana getireceği zararların giderilmesinin, rizikolardan önce yapılan prim ödemeleri ile güvence altına alınmasıdır. Bu nedenle sigorta sözleşmesi sigortacı ile ilgili kişinin, ilgilinin önceden prim ödemesi ve çıkarlarının zarara uğraması halinde ise sigortacının tazminat vermesi esasına dayanan karşılıklı taahhütleri içeren bir sözleşmedir2. Sigorta poliçeleri nin zeyilnamelerle uzatılması ise yeni bir sözleşme olmayıp sözleşmenin günün koşullarına uydurularak devamını sağlamaya yönelik bir hukuksal işlemdir3.
Sigorta ettiren kararlaştırılan primi ödeme edimi ile yükümlüdür. Buna karşılık sigortacının edimi, güvence altına alınan rizikonun gerçekleşmesiyle doğar. Sigortacının sigorta ettirene karşı olan asli edimi, gerçekleşen hasarın tazmini şeklinde ortaya çıkmaktadır4. Trafik (Zorunlu Mali Sorumluluk) sigortası, karayolunda işletilmekte olan bir motorlu aracın bir kimsenin ölümüne, yaralanmasına veya bir eşyanın zarara uğramasına neden olması durumunda, araç işleteninin üçüncü kişilere verdiği zararları belli limitler dahilinde karşılayan ve yasa ile yapılması zorunlu kılınan sigorta türü olarak tanımlanmaktadır5. Trafik sigortası 2918 sayılı Karayolları Trafik Yasası (Yasanın 91-111. maddeleri arasında) ile hukuksal düzenlemeye tabi tutulmuştur. Yaptırılmasının yasal bir zorunluluk olması nedeniyle (md. 91) trafik sigorta poliçesi ibraz edilmeden bir aracın trafiğe tescilinin yapılmasına izin verilmemiştir (m.24). Yabancı plakalı araçların uluslararası anlaşmalara göre kabul edilen geçerli sigortaları yoksa bu araçlar için Türkiye sınırlarından girişte trafik sigortası yaptırılması gerekecektir.
