Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ve Değişiklik Çalışmalarında Yayma Hakkıyla İlgili -Kavram Sorunları-
Haluk İNANICI
I. Giriş
Kısaca FSEK olarak anılacak olan 1951 tarihli ve 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu, ülkemizin ilk çağdaş fikir ve sanat eserleri kanunudur. Bazı dayanaksız eleştirilerin aksine, Bern Sözleşmesi’nin ruhunu çok iyi biçimde yansıtan ve asli olarak yaratıcının, eser sahibinin haklarını korumayı hedefleyen bu kanun; zamanla plak, kaset, video, bilgisayar programı gibi sınai ürünlerin de kapsama alınması, ceza hukuku alanındaki sorunların çözülmesi, AB direktiflerine uyum, çeşitli mesleki grupların lobi çalışmaları vb. nedenlerle 1995, 2001, 2004, 2007, 2008 değişiklikleriyle; bir yandan bazı yeni hakları güvence altına alır güçlenirken, diğer yandan da kavramsal bütünlüğünü kaybetme tehlikesiyle karşılaşmış, içinde ciddi çelişkiler de barındıran bir kanun haline gelmiştir.
Bugün için FSEK’e müdahale konusunda, hukukçular arasında iki eğilim göze çarpmaktadır: (1) Mevcut kanunun yapılacak değişiklikle, AB müktesebatına uyumlu hale getirilmesi ve kavramsal bütünlüğüne kavuşturulması gerekir. (2) Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu yeni baştan yapılmalıdır1.
Temel kanunların tamamen değiştirilmesi yoluna gidilmesi, gelişmiş ülkelerde çok da tercih edilen bir yöntem değildir. Ellidokuz yıldır süren yargısal tartışmalardan sonra tam içtihatlar oluşmaya ve bu içtihatlarla FSEK anlam kazanmaya başlamışken, kanunun tamamen değiştirilmesi, bugüne kadar elde ettiğimiz “Fikir ve Sanat Eserleri Hukuk Hafızası”nın da kaybolmasına neden olacaktır.
