Üreticinin Sorumluluğu

Turgut ÖZ

I. GENEL OLARAK

Üreticinin üretimini gerçekleştirip piyasaya sürdüğü ürünlerin gerekli güvenlik normlarına uygun olmaması yüzünden zarara uğrayanlara karşı sorumluluğu, “üreticinin sorumluluğu” kavramı altında incelenir. Avrupa’da Medeni Hukuk Hükümlerini Yeknesaklaştıran Tasarı’da “başkasının sebep olduğu zararlardan dolayı sözleşme dışı sorumluluk” hükümleri arasında madde 3:204 hükümlerinde bu husus ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir. Medeni Kanunumuzun ve Borçlar Kanunumuzun kaynak ülkesi İsviçre’de, Avrupa Birliği’nin 85/374 sayılı Konsey Direktifi doğrultusunda 1993 yılında çıkarılan ve 1994 yılında yürürlüğe giren Kanun (fédérale du 18 juin 1993 sur la responsabilité du fait des produits -LRFP) ile, bu alanda özel bir düzenleme yapmıştır. Bu alanın özel hükümlerle düzenlenmesinin esas amacı, üreticiyi bazı durumlarda yol açtığı zararlardan kusursuz sorumlu tutmaktır. Elbette, aynı hükümlerde bu kusursuz sorumluluğun çerçevesi ve şartlarının ne olduğu da açıkça düzenlenmektedir.

Türk Borçlar Kanununda üreticinin sorumluluğuna dair özel bir hüküm yer almadığı gibi, maalesef, yeni Borçlar Kanunu Tasarısı’nın haksız fiiller kısmında da özellikle bu alanı düzenleyen bir hüküm yer almamaktadır. Bununla birlikte, üreticinin yol açtığı bazı zararların genel haksız fiil sorumluluğu çerçevesinde tazmini sağlanabileceği gibi; bazı özel durumlara ilişkin gene Borçlar Kanununda ve Tasarıda yer alan kusursuz sorumluluk hükümlerinin ve gene bazı ayrı ve özel kanunlardaki kusursuz sorumluluk hükümlerinin, üreticinin sorumluluğu bakımından uygulama alanı bulması mümkündür.

II. KUSURA DAYANAN HAKSIZ FİİL HÜKÜMLERİ BAKIMINDAN

Hukuka aykırı bir davranışla başkasına zarar vermenin sonuçlarına ilişkin BK m. 41 hükümlerinde failin kusurunun aranması ve kusuru ispat yükünün mağdurun üzerinde olması, Yeni Borçlar Kanunu Tasarısının bunu karşılayan 50. maddesinde de değişmemiştir. Sadece Tasarının 51/f.1 hükmünde, davacı mağdurun failin kusurunu ispat yükümü açıkça belirtilmiştir.