İlkesel Yaklaşımla İddianamenin İadesi

Rejectment of Indictment by Principal Approach

Gökhan Taneri

5271 sayılı CMK’nın en önemli yeniliklerinden birisi iddianamenin iadesidir. Uygulamada iddianamenin iadesi nedenlerinin başta itiraz mercilerinin kararlarıyla olmak üzere oldukça kısıtlandığı gözlemlenmektedir. Kurumun verimli işlemesi için, kanunda gerekli değişikliklerin yapılması gerekmektedir. Ayrıca, uygulamacılar da mahkemelerin yükünü hafifletmek için çalışmalıdırlar. Tek celsede yargılamaların sonuçlandırılması hazırlık tahkikatlarının da amacı olmalıdır. Adalet ve hakkaniyet ancak bu şekilde sağlanabilecek, haksız açılan davaların önüne bu şekilde geçilebilecektir.

İddianame, Tek Celse, Delil, Yeterli Şüphe, Mahkeme.

One of the most important innovations of Code of Criminal Procedure 5271 to reclaim the indictment. In practice, the reasons for return of the indictments quiterestric tedmainly to appeal the decisions of authorities observed. Forth effective operation of the institution, the necessary changes must be made in the law. In addition, practitioners should work to ease the burden on the courts. The purpose of the conclusion of the hearing must be prosecutions goal. Justice and peace can be achieved only in this way, right in front of the lawsuits filed in this way will begin.

The Indictment, A Single Hearing, Evidence, Sufficient Doubt, The Court.

GİRİŞ

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ile Türk hukuk tarihi, tarihinin en önemli dönemeçlerinden birisini yaşamıştır. Ceza muhakemesi alanında en önemli değişiklik hiç şüphesiz gelişen teknolojik koşullara uygun soruşturma ve kovuşturma işlemlerinin yapılması olması yanında bize göre dört tanedir. Bunlardan birinci ve en önemlisi, ceza muhakemesinde şahsi hak iddiasının öne sürülebilmesi imkânının kaldırılmış olmasıdır. İkincisi CMK 253 maddesi ile düzenlenen uzlaşma kurumudur. Üçüncüsü, açılan kamu davalarının mahkûmiyet hükmü olup olmadığı tartışmalı olan CMK 231 maddesinde düzenlenen hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumudur. Bize göre 5271 sayılı CMK ile düzenlenen dördüncü en önemli kurum CMK 174 maddesinde düzenlenmiş olan iddianamenin iadesi kurumudur.

İddianamenin iadesi kurumu, doğru ve verimli çalıştığı takdirde haksız yere açılan ceza davalarının önüne geçilebilecek, davaların en az masrafla ve süratle sonuçlanmasına hizmet edebilecektir. Bu kurumun verimli çalışması için en büyük sorumluluk mahkemelere düşmektedir. Mahkemeler, savcılıktan mahkemelere gösterilen dosyaları büyük bir dikkatle inceleyerek iade gerekçeleri hazırlayacaktır. İkinci sorumluluk ise tahkikatı yürüten makamlardadır. Hakkaniyet ve adalet ilkeleri dikkate alınarak haksız kişilerin yargılanmalarının önüne geçilmelidir.

Pek tabi olarak iddianamenin iadesi kurumunun verimli çalışabilmesinde en büyük imkan itiraz makamları ile kanun yararına bozma ile dosyaların intikal ettiği Yargıtay’a aittir. Yüksek mahkemenin adil yargılanma, silahların eşitliği ve en kısa sürede muhakemenin bitirilmesi, idari işlem ve muhakeme işlemi ayrımı yaparak bu konuda oluşan uluslararası hukuku da dikkate alarak müesseseye hayat vermesi gerekmektedir.