Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Alman Hukukunda İşveren Açısından Alacaklının Temerrüdü

Delayed Acceptance of the Employer in German Law

Cevat Gökhan Erbaş

İş sözleşmesi karşılıklı hak ve yükümlülükleri ihtiva eden bir özel hukuk sözleşmesidir. İş sözleşmesi kapsamında işçinin çalışma edimini ifa etme ve sadakat gibi ödevleri mevcut olup işverenin ise ücret ödeme, işçiyi koruma gibi ödevlerinin yanında işçi tarafından sunulan çalışma edimini kabul etme şeklinde bir yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu bağlamda çalışma hayatında genel kural çalışma olmaksızın ücret alınamayacağı olmakla birlikte, istisnai bir durum olan işverenin alacaklının temerrüdüne düşmesi halinde işçi tarafından herhangi bir çalışma yapılmaksızın, işverenden ücret talep hakkı kazanılması da mümkündür. Bu doğrultuda hem Türk hukukunda ve hem de Alman hukukunda işçi tarafından kurallara uygun şekilde sunulan çalışma ediminin işveren tarafından kabul edilmemesinin, işvereni ücret ödeme ödevinden kurtarmayacağına ilişkin kanuni düzenlemelere yer verilmiştir. Bu çalışmada, konuya ilişkin olarak Türk hukukuna yeni bir perspektif kazandırmak amacıyla işverenin alacaklının temerrüdüne düşmesi durumu Alman hukuku kapsamındaki kanuni düzenlemeler, içtihatlar ve doktrindeki görüşler çerçevesinde incelenmeye çalışılacaktır. İnceleme esnasında Türk hukukundakinden farklılık arz ettiği düşünülen durumlar özellikle vurgulanacaktır.

Alacaklının Temerrüdü, İşveren, İş, Hukuku, Alman.

Labour Contract is a private-law contract that involves correlative rights and obligations. By the labour contract, the employee has the obligations such as fulfilling his duty and prolonging the loyalty. On the other hand, the employer has the obligations such as paying wages, protecting his employee and accepting the performance of employee. “No payment without working” is the general rule in working life. However, in case of delayed acceptance of the employer, the employee has the right to demand payment of wage. If the employee fulfills his duty properly, it is impossible to avoid paying wage in both German Law and Turkish Law. In this study, on the purpose of adding a new perspective to the Turkish Law about the delayed acceptance of employer, the subject is examined with jurisprudences and academic approaches of the German Law. In addition to this, during the research, situations that differ from Turkish Law are especially emphasized.

Delayed Acceptance, Employer Labour, Law, German

I. GİRİŞ

4857 sayılı İş Kanunu md. 32 f. 1 içerisinde ücret genel anlamda bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutar olarak tanımlanmak suretiyle –toplumsal yaşamın gereği olarak da kabul gören anlayışa uygun olarak– çalışma olmaksızın ücret alınamayacağı prensibi hüküm altına alınmıştır. Genel kural bu olmakla birlikte, işçi tarafından usulüne uygun olarak ifa edilmek üzere sunulan çalışma ediminin işveren tarafından herhangi bir haklı gerekçe olmaksızın kabulden kaçınılması durumunda işverenin alacaklının temerrüdüne düşmesi hali buna bir istisna teşkil etmektedir. Aranan diğer şartların da varlığı halinde böyle bir durumun oluşması durumunda 6098 sayılı yeni Borçlar Kanunu md. 408 uyarınca işçi çalışmamasına rağmen ücret talep etme hakkına sahip olmaktadır.

Türk hukukunda olduğu gibi Alman hukukunda da işverenin alacaklının temerrüdüne düşmesi halinin hukuki sonuçları düzenleme altına alınmıştır. Bu çalışmada Türk hukukuna yeni bir bakış açısı kazandırmak amacıyla bu kanuni düzenlemelerden hareketle Alman hukukunda işverenin alacaklının temerrüdüne düşmesi durumunun nasıl ele alındığı incelenmeye çalışılacaktır.

II. İŞVEREN AÇISINDAN ALACAKLININ TEMERRÜDÜ KAVRAMI

Alman hukukunda işverenin alacaklının temerrüde düşmesi durumunun genel itibariyle Alman Medeni Kanunu [Bürgerliches Gesetzbuch (BGB)] ve Alman Feshe Karşı Koruma Kanunu [Kündigungsschutzgesetz (KSchG)] içerisinde düzenleme altına alındığı söylenebilir. Bu bağlamda BGB md. 2931 içerisinde, alacaklının ve dolayısıyla işverenin kendisine sunulan edimi kabul etmemesi halinde temerrüde düşeceği düzenlenmektedir. Bunun gibi BGB md. 6152 içerisinde hizmet alım hakkı sahibinin alacaklının temerrüdüne düşmesi halinde, hizmet edimini sunmakla yükümlü kişinin, temerrüt nedeniyle ifa edilemeyen edim için kararlaştırılan ücreti, söz konusu edimi daha sonradan ifa etmek zorunda olmaksızın talep edebileceğini fakat bu çalışmama nedeniyle yaptığı tasarrufu ve başka şekilde elde ettiği kazancı talep miktarından düşmek zorunda olduğunu düzenlemektedir. Benzer bir hüküm KSchG md. 113 içerisinde de yer almaktadır.