Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

İdari Yargıda Hâkimin Takdir Yetkisi

Hulusi Alphan DİÇKOL

“İdari Yargıda Hâkimin Takdir Yetkisi” başlıklı bu makalede, yargısal takdirin, idarenin takdiriyle paralellik gösterdiği saptanmaya çalışılmıştır. Hâkimin takdir yetkisi ile idarenin takdir yetkisinin her ikisi de, gerek açık olarak ve gerekse dolaylı olarak kanunun açıkça izin verdiği hallerde kullanılabilir ve yetkilerin kullanılması soyut ve sebepsiz olmayıp belli bir gerekçeye dayanmalıdır. İdarenin takdir yetkisinin hukuka uygun olarak kullanılıp kullanılmadığını, idari yargı yerlerinin denetlemeleri gerekir. Bu denetleme, idarecinin yapabileceği keyfi davranışlara karşı idare edilenleri ve kamu yararını koruyacak ve idareciyi hukuka uygun davranmasını sağlayacaktır.Takdir yetkisi sınırsız değildir. Bu nedenle idare takdir yetkisini kullanırken, keyfi biçimde davranamaz. Ayrıca idare, gerekli inceleme ve araştırmaları yapıp bunları somut kanıtlarla destekledikten sonra takdir yetkisini kullanmalıdır. Takdir yetkisinin olduğu herhangi bir durumda bile idare haklı gerekçe göstermek zorundadır.Takdir yetkisinin anayasanın eşitlik ilkesi çerçevesinde kullanılıp kullanılmadığının yargı yerlerince denetlenmesi, hukuk devletinin ana niteliklerinden biridir. Bununla birlikte hâkimin takdir yetkisini sınırlayan hususlardan birisi de, sahip olduğu takdir yetkisine dayanarak, mevcut hukukî kuralların ve kanunların sınırlarını aşamamasıdır.

Takdir Yetkisi, Hakkaniyet, Hukuk Devleti, Ölçülülük İlkesi, Kendiliğinden Araştırma İlkesi.

This study which is titled as “The Judicial Discretion of the Judge in the Administrative Justice” is tried to determine the parallelism between judicial discretion and the discretion of the administration. Judicial discretion of the judge and the discretion of the administration which can be used either obvious or indirect with the clear permission of the law should both need to be based on a certain reason.The use of discretion power which belongs to the administration should be reviewed in accordance with the law by the administrative jurisdiction. This judicial review can not only protect the governed people and the public interest against from the governor’s arbitrary behaviours but also can ensure the governor acting in accordance to law.The judicial discretion is not absolute. For this reason, the administration can not act in an arbitrary manner while using the discretion power. Furthermore the administration should make essential analysis and researches with the support of the concrete evidence before using the judicial discretion. Even if the administration has judicial discretion in any subject, it must submit a valid ground.One of the major qualifications of the state of law is the revision which is with regard the exercise of the judicial discretion used in accordance to the constitutional principle of equality by the administrative jurisdiction. In addition to this, one of the issues which limit judicial discretion of the judge is that with the power of the judicial discretion, the judge can not exceed the limit of the current legal regulations and laws.

Judicial Discretion, Equity, Principle of Proportionality, Principle of Ex Officio Examination.

I. GİRİŞ

İdari Yargıda Hâkimin Takdir Yetkisi” başlıklı bu incelemede, yargısal takdirin, genel olarak idari takdirle, bir başka deyişle idarenin takdiriyle paralellik arzettiği saptanmaya çalışılmıştır.

İdarenin nerede, ne zaman, nasıl ve ne şekilde işlem tesis edeceklerinin önceden düzenlenmiş kurallarda saptanmasına olanak yoktur. Bu itibarla kamu hizmetlerini düzenleyen hukuk kurallarının, bu hizmetleri bütün ayrıntılarıyla gereği gibi düzenlemesinin mümkün olmadığı hallerde, idareye hukuk kuralları içinde bir hareket serbestisi tanınması zorunludur. Mevzuatta sadece genel ilkeler belirlenir, soyut bir düzenleme yapılır ve ayrıntıların düzenlenebilmesi için idareye serbest bir alan bırakılır.

İdarenin serbest hareket edebilme, karar alabilme yetkisi olarak da tanımlanabilen idari takdir, idareye dilediği gibi keyfi şekilde değil, işin gereğini takdir etme suretiyle hareket etme serbestisi vermektedir. Takdir yetkisinde, kanuni idare ilkesi ile kamu menfaatine hareket serbestisi uzlaştırılmaya çalışılmaktadır. İşte bu noktada muhtemel keyfilikleri önlemek bakımından yargısal denetim zorunlu olarak ortaya çıkmaktadır.