Anayasa Mahkemesinin Soybağı Hukuku Alanındaki Kararlarının Toplu Bir Değerlendirmesi

Cem Akbıyık

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun soybağına ilişkin bazı hükümleri, kanunu uygulayan yerel mahkemeler tarafından itiraz yoluyla ve iptal istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne götürülmüş, bu itirazların büyük bölümü Yüksek Mahkeme tarafından iptal edilmiştir. İptal edilen hükümlerin çoğunluğunu soybağına ilişkin davalarda söz konusu olan hak düşürücü süreler oluşturmakla birlikte, soybağının hükümlerinden biri olan, evlilik dışında doğan çocukların soyadına ilişkin düzenleme de aynı kaderi paylaşmıştır. Birbiri ardına gelen iptal kararlarıyla birlikte, kanunun soybağını düzenleyen hükümleri arasındaki uyum bozulduğu için bu alanda yapılacak yeni bir yasal düzenlemeye acilen ihtiyaç bulunmaktadır. Çalışmada, bu bakış doğrultusunda kişisel değerlendirmelerde bulunulmuştur.

Soybağı, Evlilik Dışı Çocuk, Hak Düşürücü Süre, Velayet Hakkı, Çocuğun Soyadı.

This study is based on the last decisions of the Turkish Constitutional Court about the law of filiation. The Supreme Court, has annulled especially, the terms which are reducing the rights of filiation, and the family name of the illegitimate child which belongs to the mother. Because of the successive decisions of the court, the harmony between the rules of filiation has broken. For this reason, there is an urgent need to make a new legislation concerning this part of the Civil Law Code. In the study, I tried to made personal assessments on this subject.

The Filiation, Illegitimate Child, Term Reducing the Rights, Custody, Child’s Family Name.

I. GİRİŞ

Bu çalışmada Anayasa Mahkemesinin 2007-2011 yılları arasında soybağı hukuku alanında vermiş olduğu dört değişik karar, eleştirel bakışla incelenmiş ve ulaşılan kişisel sonuçlar yerlerinde değerlendirilmiştir. Türk Medeni Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2002 tarihinden bu yana mahkemelerce itiraz yoluyla Anayasa Mahkemesi’ne taşınan davaların büyük çoğunluğunu aile hukukuna ilişkin talepler ve özellikle soybağına ilişkin düzenlemeler oluşturmuştur. Medeni Kanunun aile hukuku alanında getirmiş olduğu yeni bir takım hükümlere karşı yükselen bu itirazların ve anayasa yargısıyla gerçekleşen iptal ya da ret kararlarının sonuçlarının, haklı ya da isabetli olup olmadıklarının öğretide de tartışılması kaçınılmaz olmaktadır. İşte çalışmamın amacı da, bu kapsamla sınırlı kalmakta ve soybağı kurumunu her yönüyle ele alan bir izah tarzı benimsemekten özellikle kaçınmaktadır.

II. 4721 SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNU’NUN 286. MADDESİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA 22.12.2006 TARİHLİ KARAR (RG. 22 KASIM 2007; NO. 26708)

Anayasa Mahkemesi’nin ret kararına konu olan 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun itiraz konusu 286. maddesi şöyledir:

“Koca, soybağının reddi davasını açarak babalık karinesini çürütebilir. Bu dava ana ve çocuğa karşı açılır.