6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Dava Dilekçesinin Unsurları Bağlamında Somutlaştırma Yükü

Within The Context of The Elements of The Petition The Burden of Concretization in The Code of Civil Procedure Law Number 6100

Cenk Akil

1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu döneminde tarafların iddia veya savunmalarını soyut ve yüzeysel bir biçimde dile getirmeleri nedeniyle vakıaların anlaşılması için ayrıca bir araştırma yapılmaktaydı. Bu nedenle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile somutlaştırma yükü kabul edildi. Buna göre taraflar dayandıkları vakıaları ispata elverişli şekilde somutlaştıracaklardır. Somutlaştırma yükü sadece vakıalar için değil deliller bakımından da geçerlidir. Taraflar dayandıkları deliller ile hangi delili hangi vakıanın ispatı için gösterdiklerini de açıkça ortaya koymak zorundadırlar. Bunlar yapıldığı takdirde mahkeme dosyaya çok daha hızlı bir biçimde nüfuz ederek makul bir süre içerisinde davayı karara bağlayabilecektir.

Medeni Usul Hukuku, Vakıa, Delil, Dava Dilekçesi, Cevap Dilekçesi, Somutlaştırma Yükü.

Under the Code of Civil Procedure Law Number 1086 as the parties expressed their claims or arguments in an abstract and superficial way, a further research was being made in order the facts to be understood. Therefore burden of concretization has been adopted in the Code of Civil Procedure Law Number 6100. According to this, the parties should concretize the facts they ground on provably. Burden of concretization is not only valid for facts but also for evidences. The parties have to set forth the evidences they ground on and the facts pertaining to the evidences they submit. If these are fulfilled, the court will be able to understand the context of the case faster and conclude it in a reasonable time.

Law of Civil Procedure, Fact, Evidence, Petition, Bill of Answer, Burden of Concretization.

GİRİŞ

Bilindiği üzere tıpkı 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu gibi Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na da egemen olan ilkelerden biri taraflarca hazırlama ilkesidir. Bu ilke, dava malzemesinin mahkemeye kimin tarafından getirileceğini belirler. Buna göre hâkim, taraflarca ileri sürülmemiş vakıaları araştıramaz, hükme esas alamaz¹. Bu nedenle mahkemeden bir talepte bulunan taraf bu talebine dayanak oluşturacak somut vakıaları ortaya koymalı, yani iddiasını yahut savunmasını somutlaştırmalıdır.

I. SOMUTLAŞTIRMA YÜKÜNÜN ANLAMI VE AMACI

Yukarıda da belirtildiği gibi dava malzemesini, yani vakıaları ve delilleri davanın tarafları ileri süreceklerdir. Ancak bu, yüzeysel ve genel hatlarıyla bir iddiayı yahut savunmayı dile getirmekle gerçekleştirilmiş sayılmaz². Zira bir vakıa somutlaştırılmadan, o vakıa hakkında ispat faaliyetine girişilmesi, savunma yapılması veya mahkemece değerlendirme yapılması mümkün değildir³. Somutlaştırma yükü olarak bilinen bu yük 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile kabul edilmiştir. Bahsi geçen Kanunun 194. maddesi uyarınca taraflar, dayandıkları vakıaları, ispata elverişli şekilde somutlaştırmalıdırlar. Ayrıca, tarafların dayandıkları delilleri ve hangi delilin hangi vakıanın ispatı için gösterildiğini açıkça belirtmeleri zorunludur.

Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nda yer almayan somutlaştırma yükünün amacı hükümet gerekçesinde bir yandan ispatın genel hükümleri çerçevesinde temel bir kavrama yer vermek, öte yandan uygulamada genel geçer ifadelerle somut vakıalara dayanmadan davaların açılıp yürütülmesinin önüne geçmek olarak açıklanmıştır. Böylelikle davaların daha çabuk sonuçlandırılması amaçlanmıştır⁴. Tarafların hem vakıaları hem de delilleri mahkemeye sunacakları dilekçelerde göstermeleri yargılamanın konsantrasyonunu sağlayacaktır⁵. Somutlaştırma yükü tarafların açıklama ödevinin bir parçası olup bu ödevin dilekçelerin teatisi aşamasındaki görünüm biçimidir⁶.