Arama yapmak için lütfen yukarıdaki kutulardan birine aramak istediğiniz terimi girin.

Kaçak Elektrik, Kaçak Doğalgaz, Kaçak Su ve Kaçak Atıksu Kullanımlarında Kaçak Bedeline Kdv Eklenir Mi? Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Can Value Added Tax be Charged for Illegal Electricity, 
Illegal Natural Gas, Illegal Water and Illegal Waste Water Use? 
How Long is the Prescription Time?

Yusuf MEMİŞ

Kaçak Elektrik, Kaçak Su, Kaçak Atıksu ve Kaçak Doğalgaz kullanımlarında; “zamanaşımı süresinin ne kadar olduğu” ve sözü edilen bu eylemlerden dolayı dağıtım şirketlerinin (Belediye Su İdareleri ile Elektrik ve Doğalgaz Dağıtım Şirketleri) kaçak bedelini tahsil için mahkemeye başvurduklarında “kaçak bedeline KDV ilave edilip edilemeyeceği” hususları Yargıtay kararları ışığı altında ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir.

Zamanaşımı, Kaçak Elektrik, Kaçak Su, Kaçak Atıksu, Kaçak Doğalgaz, Katma Değer Vergisi (KDV), Hak Düşürücü Süre, Sözleşme Benzeri, Yenilik Doğurucu Hak, Fikrî Hak, Kişilik Hakkı, Haksız Fiil, Hakkın Kötüye Kullanılması, Belediye Tüketim Vergisi, TRT Payı.

In the article, “how long is the prescription time?” question for Illegal Electricity, Illegal Water, Illegal Waste Water and Illegal Natural Gas use; and for the mentioned activities the issue about whether the distribution companies (Municipality Water Management Authorities and Electricity and Natural Gas Distribution Companies) can “add VAT to illegal usage amounts” when they apply to the courts to collect illegal usage costs are discussed in detail in the light of Supreme Court’s decisions.

Prescription Time, Illegal Electricity, Illegal Water, Illegal Waste Water, Illegal Gas, Value Added Tax (VAT), Lapse of Time, Quasi Contract, Innovative Rights, Intellectual Right, Personal Right, Tort, Abuse of Rights, Municipality Consumption Tax, TRT Contribution Fee.

I. Genel Olarak

Zamanaşımı; kanunun belirttiği koşullar altında belli bir zamanın geçmesiyle bir hak kazanmak, bir yükümlülükten kurtulmak veya bir hakkı talep etme imkânını kaybetme olarak ifade edilebilir. Hak düşürücü süreyi hâkim kendiliğinden incelemek zorunluluğunda olmasına rağmen, zamanaşımı süresinden yararlanacak olan tarafın bunu ileri sürmesi (itiraz olarak) gerekir. Bir başka deyişle; hâkim taraflar ileri sürmedikçe zamanaşımı süresini kendiliğinden (re’sen) inceleyerek karar veremez. Oysaki; hak düşürücü süre taraflarca ileri sürülmese bile bu süreyi hâkim kendiliğinden (re’sen) incelemek, nazara almak zorundadır. Zamanaşımı süresi sadece yasadan doğduğu hâlde, hak düşürücü süre (taraflarca) akitle de düzenlenebilir. Yasada yazılı nedenlerle zamanaşımı süresinin kesilmesi ve tatili mümkün olabilmesine karşın, hak düşürücü sürenin kesilmesi ve tatili mümkün değildir1.

Zamanaşımı sadece alacak haklarında söz konusu olur. Alacak hakkı dışındaki haklar ilke olarak zamanaşımına uğramaz. Özellikle aynî haklar, kişilik hakları, fikrî haklar, üyelik hakları ve yenilik doğurucu haklar zamanaşımına tâbi değildir. Zamanaşımının etkisi, alacak hakkını zayıflatmaktan ibarettir. Bir başka deyişle; zamanaşımı, alacağın varlığını değil, dava edilebilirliğini ortadan kaldırır. Borçlu, zamanaşımı defini ileri sürerek dava edilen edimi yerine getirmekten kaçınma hakkını elde eder. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 161’inci maddesindeki özel hüküm gereğince (818 sayılı BK m.140); “zamanaşımı ileri sürülmedikçe, hâkim bunu kendiliğinden göz önüne alamaz”. Bunu borçlunun dermeyan etmesi gerekir. Zamanaşımı kuralının uygulanabilmesi için; zamanaşımına tabi bir alacak bulunması ve zamanaşımı süresinin de geçmiş olması gerekir. TBK’nın 161’inci maddesine göre (BK m.139); “zamanaşımından önceden feragat edilemez”. Ancak; zamanaşımı tam anlamıyla gerçekleştikten (geçtikten) sonra zamanaşımı definden feragat mümkün ve geçerlidir2.

Mevzuatımızda; özel hukuk ve kamu hukuku sahalarına giren birçok kanunda, zamanaşımı ve hak düşürücü sürelere yer verilmiştir.