Cemevleri “İbadethane” midir? Elektrik Tüketim Bedeli Öderler mi?

Are Cem Houses House of Worship? 
Do They Pay Electric Consumption Fee?

Yusuf MEMİŞ

Makalede; Cemevlerinin “ibadethane” kapsamında olup olmadığı, Alevi inançlı yurttaşların; inanç ve ibadetlerini yerine getirme merkezleri olan Cemevlerini yapmak ve yaptırmak amacıyla dernek kurulup kurulamayacağı, böyle bir derneğin faaliyetinin; Anayasa’ya, Türkiye’nin taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine, Kanunlara, Dernekler Kanun’una, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına aykırı olup olmadığı, Derneğin tüzüğüne; “Alevi inanç ve ibadet merkezleri olan Cemevlerini yapmak ve yaptırmak-İmar Yasası uyarınca imar plânlarında ibadet yeri olarak ayrılan alanlar üzerinde Alevi yurttaşların yaşadığı yerlerde Cemevi inşa etmek üzere girişimlerde bulunmak” şeklinde ibare konulup konulamayacağı, ayrıca; Cemevlerinden aydınlatma gideri (elektrik tüketim bedeli) alınıp alınamayacağı ve bu hususlara ilişkin olarak Yargıtay’ın en güncel, yeni görüş ve uygulamaları yansıtılmaktadır.

Alevi, Alevilik, Cemevi, Din ve Vicdan Özgürlüğü, İbadethane, Cami, Mescit, Kilise, Havra, Sinagog, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi.

In the article, whether the Cem Houses are in the coverage of “house of worship”; whether associations to built or to get built Cem Houses which are the places to perform the faith and worship for the citizens in Alawite faith can be found, whether such an association’s activity is legitimate according to Constitution, European Human Right Convention at which Turkey is a party, legislation, Associations Act, European Human Rights Court’s decisions; whether a clause like “to built or get built Cem Houses which are Alawite faith and worship places, take initiative to built Cem House in places where Alawite citizens live on the areas allocated as worship places in zone plans according to Zoning Act” can be mentioned in association’s charter, moreover whether can lighting fee (electric consumption fee) can be collected is analyzed and most actual and new opinions and implementations of Supreme Court concerning these issues is reflected.

Alawite, Alawism, Cem House, Freedom of Faith and Conscience, House of Worship, Mosque, Prayer Room, Church, Synagogue, European Human Rights Convention.

I. Genel Olarak

Alevilik, Alevilerle ve cemevleriyle ilgili uygulamalar; hep gündemde olmakla birlikte, ülkemizdeki yargı mercileri ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin birçok kararında yargılama ve tartışma konusu olmuştur.¹

Bu hususlara, aşağıda inceleme konusu yapılan yargı kararlarıyla değinilecek olmakla beraber;

Hukukî incelemeye geçmeden önce; konunun hassas bir yönü ve milyonlarca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşını ilgilendirmesi nedeniyle;