Özel Hukuk Açısından Emoji

Emoji in Private Law

İmge Hazal YILMAZ TEKİN , İmge Hazal YILMAZ TEKİN , İmge Hazal YILMAZ TEKİN , İmge Hazal YILMAZ TEKİN

Gelişen teknoloji iletişim dünyasında önemli etkiler yaratmaktadır. Yüz yüze iletişimin benzeri dijital dünyada da oluşturulmaya çalışılmakta ve bunun etkisiyle yüz yüze iletişimdeki sözsüz iletişim araçlarının yerini almak üzere dijital dünyada karşılıklar bulunmaktadır. Emoticonlar bunlardan ilkidir. Daha sonra görselliği daha yüksek olan emojiler, aynı işlevi yerine getirmek üzere emoticonların yerini almıştır. Hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelen bu emojiler, yazılı iletişimde duyguları içeren yüz ifadeleriyle çeşitli eşya, hayvan, araç, yiyecek gibi birtakım varlıkları karşılayan küçük resim veya görsel simgeler şeklinde tanımlanabilir. Emojiler, her ne kadar sosyal medyadaki iletişimde doğmuş olsalar da günümüzde sanat, edebiyat, reklam gibi birçok alanı etkilemektelerdir. Bu etkiler hukuk biliminde de görülmeye başlanmış olup, günden güne artması da kuvvetle muhtemeldir. Ülkemizdeki yargı kararları incelendiğinde, her ne kadar henüz emoji kullanımının yarattığı, yargıya intikal eden bir uyuşmazlık tespit edilememişse de, yabancı ülkelerde bu konuda mahkeme kararları gün geçtikçe artmaktadır. Çalışmamızda hayatımızın bir parçası haline gelen emojilere ilişkin genel bilgilere yer verilerek, emoji kullanımının özellikle özel hukukta ortaya çıkardığı ve çıkarması muhtemel sorunlar incelenmektedir.

Emoji, Emoticon, Sosyal Medya, Sözleşmenin Kurulması, Yazılı Şekil.

Developing technology has significant effects on the world of communication. Face-to-face communication is being modeled in the digital world, and with the effect of this, there are equivalents in the digital world to replace the nonverbal communication tools in face-to-face communication. Emoticons are the first of these. Later, more visual emojis replaced emoticons to fulfill the same function. These emojis, which have become an indispensable part of our lives, can be defined as facial expressions that contain emotions and various objects, animals, tools, food, etc. as small pictures or visual symbols that represent a number of entities in written communication. Although emojis were originated in communication on social media, today they influence many fields such as art, literature and advertising. These effects have already started to be seen in the field of law and are very likely to increase day by day. When the court decisions in Turkey are examined, it is seen that although there has not yet been a case in which a conflicts arising from the use of emoji has been brought to court, the number of court decisions on this issue in foreign countries is increasing every day. In this study, general information about emojis, which have become a part of our lives, is given and the problems raised and likely to be raised by the use of emojis, especially in private law, are examined.

Emoji, Emoticon, Social Media, Conclusion of The Contract, Written Form.

Giriş

Modern çağ ve teknoloji bizlere her gün yeni imkanlar sunarken, aynı zamanda yaşamımızda önemli değişikliklere yol açmaktadırlar. Bu değişikliklerin belki de en dikkat çekenlerinden biri de iletişim araçlarına ilişkin olanlardır. Bilindiği üzere, gelişen teknoloji ile birlikte daha hızlı iletişim yöntemlerine ek, görüntülü iletişim imkanları da ortaya çıkmıştır. Bunun gibi, sözlü iletişimde sözcüklerimize eklenen jest ve mimiklerin yerini yazılı iletişimde aldığını söyleyebileceğimiz emojiler (resimce) de hayatımızın bir parçası haline gelmiştir. Emojilerin sözlü iletişimdeki jest ve mimiklerin yazılı iletişimdeki eksikliğini dolduracağı ileri sürülmekle birlikte, tek başlarına bir dil olup olmadıkları da tartışılmaktadır. Bu yapıları ile emojiler sadece iletişimde değil, sanat, edebiyat, reklam gibi çeşitli alanlarda etkilerini her geçen gün artırarak sürdürmektedirler. Hayatın birçok alanında etkilerini gösteren bir kavramın hukuk dünyasını etkilemesi de doğal ve kaçınılmazdır. Gerçekten emojilerin çeşitli ülkelerde yargıya intikal eden birçok uyuşmazlığa konu olduğu görülmektedir. Bu kararlar göz önüne alındığında emojilerin anlamı, iradenin emoji ile dış dünyaya yansıtılmış olması gibi farklı konuların ele alınması gerektiği anlaşılmaktadır. Çalışmamızda teknolojiyle hayatımıza giren ve artık vazgeçilmez hale gelen emojiler sebebiyle ortaya çıkması muhtemel sorunlara değinilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda da öncelikle emoji terimi açıklığa kavuşturulmakta, daha sonra emoji kullanımının özel hukuka etkileri ele alınmaktadır.¹

I. Emoji ve Etkileri

Yüzyıllar içinde değişen iletişim araçları yüz yüze gerçekleştirilebilen iletişim şeklini uzun mesafeler arasında da sunmayı, uzaktan da olsa yüz yüze iletişime en yakın şekli sağlamayı amaçlamıştır. Zira yüz yüze iletişimde sözlerin yanında yer alan ve sözlerin ötesinde olan sözsüz ipuçları, yakınlığı, samimiyeti ve esasen de doğru bilgi aktarımı ile gerçek iletişimi sağlar.² Bu ipuçları sayesinde sözlerin barındırdığı duygunun yoğunluğu ve etkisi değişir.³ Yazılı iletişimde ise bu duygular aktarılmaya çalışılırken, görsel bir desteğin olmaması arzu edilen düşüncelerin aktarılmasını zorlaştırabilmekte ve hatta yanlış anlaşılmalara sebep olabilmektedir.⁴ Esas itibariyle yüz yüze iletişimdeki bahsi geçen sözsüz araçlar iletişimin çok önemli bir kısmını oluşturmaktadır.⁵ İletişimin mektup ile sağlandığı dönemde ifade edilmek isteneni doğru aktarabilme çabasıyla, bir başka ifadeyle kurulan cümlelerin barındırdığı duyguyu, yazıda yer alamayan jest ve mimikleri aktarma çabasıyla kelimelerin seçiminde gösterilen özenin yerini gelişen teknoloji sayesinde farklı araçlar almaya başlamıştır. Bu amaç doğrultusunda ilk olarak emoticonların kullanıldığını söylemek yanlış olmayacaktır.⁶ Kelime olarak emotion (duygu) ve icon (ikon)⁷ sözcüklerinin birleşiminden oluşan⁸emoticon terimi, harf, noktalama işareti ve rakamların görsel çizimlere benzer biçimde bir araya getirilmesiyle oluşan şekilleri ifade eder.⁹Emoticonlar yüz yüze iletişimdeki duygu, jest ve mimiklerin dijital dünyadaki iletişimde yer alan karşılıkları olup¹⁰ en bilindik olanları gülen yüz şeklindeki :-) ile üzgün yüz şeklindeki :-( ikonlarıdır.¹¹ Bu açıdan bakıldığında emoticonlar ile duygunun aktarılması, ifadenin anlamının yoğunluğunun ortaya koyulması, kısaca yüz yüze bir iletişimdeki ses tonunun, jest ve mimiklerin etkisinin dijital dünyadaki yazılı iletişime eklenmesi sağlanmıştır.¹²Emoticonlar ile temelde aynı işlevi gerçekleştiren, ancak görselliği daha fazla olan emojiler¹³ ise ilk defa 1998’de¹⁴ Japonya’da kullanılmaya başlanmıştır.¹⁵ Mangaları¹⁶ çok seven Shigetaka Kurita adlı Japon telekomünikasyon çalışanının, bunlardaki görselleri uyarlayarak emoticonlara nazaran görselliği daha çekici olan emojileri kullanması ile emojiler dijital dünyaya kazandırılmıştır.¹⁷ Emojiler de yazı ile uzaktan yürütülen bir iletişimin yüz yüze iletişime nazaran eksikliklerini gidermek açısından teknolojinin sunduğu önemli bir araçtır.¹⁸ Zira emojiler, tarafların duygu durumunu, yazışmadaki kelimelerin, duyguların mana ile yoğunluğunu anlamayı ve somut olarak ifade edilenin ötesini algılamayı sağlarlar.¹⁹ Böylece iletişimi tamamlar ve yazılı kelimelere nazik bir dokunuş getirirler.²⁰ Ancak bu işlevlerinin yanında hızlı iletişim amacıyla, zamandan tasarruf etmek için de emojiler kullanılmakta, böylece bazen bir kelimenin bazen de uzun uzun yazılacak bir cümlenin yerini tek bir dokunuşla seçilip gönderilen bir simge/ikon (emoji) alabilmektedir.²¹ Bu açıdan emojiler pratik bir dil olarak kabul edilmektedir.²² Şöyle ki, emojiler hem bir nesnenin-duygunun doğrudan temsilini sağlama hem de bir kelimenin yerine geçme işlevlerine sahiptir.²³