Noterlik İşlemleri (Hizmetleri) “Tüketici İşlemi” Sayılır mı?

Mehmet Akif TUTUMLU

I. Hukuki Sorun

Son zamanlarda noterliklerde işlem yapan bazı iş sahiplerinin bu işlemlerden alınan ücretler konusunda tüketici hakem heyetlerine şikâyetlerde bulunduğu, bu heyetlerin bir kısmı tarafından işin esasına girilerek karar verildiği görülmektedir.¹ Yine, bazı noter işlemleri hakkında dava açmak üzere, arabuluculuk başvurusu yapıldığı da bazı hukukçularca tarafımıza iletilen olgular arasındadır. Bu durum karşısında, noterler tarafından tesis edilen işlemlerin (verilen hizmetlerin) 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında (TKHK) Kanun kapsamında tüketici işlemi (m.3/1-l) olup olmadığı, iş sahipleri ile noterler arasındaki ilişkinin tüketici hukuku ilişkisi (satıcı/sağlayıcı; tüketici) olup olmadığı konusunun tartışılmasında yarar olduğu kanısındayız. Bu çalışmada elde ettiğimiz veriler ışığında konuyu irdelemeye ve görüşümüzü açıklamaya çalışacağız.

II. Kurumsal Görüş

Türkiye Noterler Birliği tarafından Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğüne gönderilen bir yazıda, Noterlik işlemlerinin tüketici işlemi niteliğinde olup olmadığı ve işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıkların tüketici uyuşmazlığı niteliğinde olup olmadığı konusunda görüş bildirilmesi talebinde bulunulmuştur.

Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğünün 10.05.2002 tarih ve 011063 sayılı (cevabi) yazısında konuyla ilgili görüşü şöyle belirtilmektedir:

“Bilindiği gibi; Tüketici Korunması Hakkında Kanun’un “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinin (c) bendinde, mal; ticaret konusu taşınır eşya, (d) bendinde, hizmet; bir ücret veya menfaat karşılığında yapılan bedeni ve/veya fikri faaliyetler, (f) bendinde, tüketici; bir mal veya hizmeti özel amaçlarla satın alarak nihai olarak kullanan veya tüketen gerçek veya tüzel kişi, (g) bendinde, satıcı; kamu kurum ve kuruluşları da dâhil olmak üzere tüketiciye mal ve hizmet sunan gerçek veya tüzel kişiler, olarak tanımlanmıştır.

Noterlik Kanununun 1. maddesine göre, noterlik bir kamu hizmetidir ve noterler, hukuki güvenliği sağlamak ve anlaşmazlıkları önlemek için işlemleri belgelendirir ve incelendiğinde, Tüketicinin korunması Hakkında Kanun anlamında, yapılan işlemin, mal veya hizmet, noterlerin satıcı ve işlem ilgisinin de tüketici olarak değerlendirilemeyeceği düşünülmekle birlikte konunun yargıya intikali halinde verilecek mahkeme kararının esas alınacağı da şüphesizdir. Bilgilerinizi rica ederim.”