Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 1.2.2022 Gün ve E. 2020/1075, K. 2022/759 Kararı ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi’nin 14.09.2022 Gün ve E. 2022/886, K. 2022/1085 Sayılı Kararı Hakkında Deniz Ticareti Hukuku Açısından Değerlendirme
Evaluation of the Decisions of the 11th Civil Chamber of the Supreme Court, dated 1.2.2022 and E. 2020/1075, K. 2022/759 and Ankara Regional Court of Justice 20th Civil Chamber of the Ankara Regional Court of Justice, dated 14.9.2022 and E. 2022/886, K. 2022 in terms of Maritime Law
A. Samim ÜNAN
Deniz ticareti hukukunda, deniz yoluyla eşya taşıma sözleşmelerinden kaynaklanan birçok uyuşmazlık meydana gelmektedir. İncelememizin konusu olan Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 1.2.2022 gün ve E. 2020/1075 K. 2022/759 kararı ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi’nin 14.09.2022 gün ve E. 2022/886 K. 2022/1085 sayılı kararında deniz yoluyla eşya taşıma sözleşmesi kapsamında “geç teslim” konusu ele alınmaktadır. Bu çalışmada kararlara konu olan olay özetlenecek ve kararların gerekçeleri değerlendirilecektir.
Deniz Yoluyla Eşya Taşıma Sözleşmesi, Gemi, Gecikme, Geç Teslim, Tazminat.
In maritime law, there are many disputes arising from contracts for the carriage of goods by sea. With the decisions of the 11th Civil Chamber of the Supreme Court, dated 1.2.2022 and E. 2020/1075 K. 2022/759 and Ankara Regional Court of Justice 20th Civil Chamber dated 14.9.2022 and E. 2022/886 K. 2022, which is the subject of our review, the issue of “late delivery” is discussed within the scope of the contract for the carriage of goods by sea. In this study, the incident shall be summarized and the reasoning of the decision shall be evaluated.
Carriage of Goods by Sea, Ship, Delay, Late Delivery, Compensation.
I. UYUŞMAZLIK KONUSU OLAY
Silâh üretimi de yapan bir kamu kurumu (TT), tanıtım amacıyla bir silâh sisteminin Derince limanından Suudi Arabistan’ın Cidde limanına taşınması için taşıyan (TY) ile taşıma sözleşmesi kurmuştur.
Taraflar arasında daha önce de deniz yoluyla taşıma sözleşmeleri yapıldığı ve bu önceki sözleşmelerin konusunu oluşturan taşımaların TY tarafından sorunsuz şekilde gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.
Fakat Derince-Cidde taşımasında yükleme bittikten sonra gemi makine arızası nedeniyle kalkış yapamamış ve ancak arızanın giderilmesi ertesinde 6 gün gecikmeli olarak 28.06.2012 günü yola çıkabilmiştir.
Gemi 10.07.2012 tarihinde Port Sait’te Süveyş Kanalı geçişi için demirli durumda iken, gemi makinesi hazırlık sırasında yeniden arıza yapmıştır. Makine 25.07.2012 günü normal şekilde çalışmaya başlayabilmiştir.
TT, Derince-Cidde taşımasında TY’nin kusuru ile gecikme yaşandığını, bundan kaynaklanan maddi zararlarının TY’nin önceki taşımalardan doğan alacakları düşüldükten sonra (şimdilik) 587.380,45 TL olduğunu, manevi tazminat olarak da 50.000 TL talep ettiğini belirterek TY aleyhine dava açmıştır.
TY de önceki taşımalardan lehine doğmuş olan navlun alacakları için TT’ye karşı dava(lar) açmıştır.
TT’nin ve TT’nin davaları birleştirilerek görülmüştür.
Varlığı öne sürülen zarar anlaşıldığına göre “silâh sisteminin atışlı demonstrasyonu” için iki kere erteleme yapılması nedeniyle söz konusu olmuştur. Bununla birlikte, kararlarda maddi zarara ilişkin açıklama (döküm) bulunmamaktadır.
Manevi zarar talebi ise Yargıtay öncesindeki aşamalarda uygun görülmemiştir. Ancak yüksek mahkeme manevi tazminat isteminin reddinin yanlış olduğuna karar vermiştir. Bozma sonrasında dosyayı yeniden ele alan Ankara BAM, bu sefer manevi tazminata hükmetmiştir.
Aşağıda, kısaca özetlediğimiz bu olayla ilgili olarak Yargıtay ve Ankara BAM kararlarını ele alacağız.
TT’nin maddi tazminat istemi “geç teslim” nedenine dayandırılmıştır. Geç teslimin sebebinin de “geminin sefer başındaki elverişsizliği” olduğu kabul edilmiştir.
İlk derece mahkemesi (Ankara 8. Asliye Ticaret Mahkemesi) kararında
- Derince limanından kalkış öncesinde 1 ve 2 numaralı silindirlerde yaşanan makine arızasının ana makinenin periodik bakımlarının düzenli ve zamanında yapılmaması nedeniyle meydana geldiği
